Belangenorganisaties: klimaatdoelen in gevaar door versnipperd beleid zonneparken

Een coalitie van belangenorganisaties – bestaande uit de Natuur en Milieufederaties, Bouwend Nederland, NVDE, Natuur & Milieu, Holland Solar en het Solar Research Programme van Wageningen University & Research – doet daarom een urgente oproep aan minister Hermans om snel werk te maken van natuurinclusieve, duurzame energieparken met onder meer zonnepanelen.

Snel maatregelen nemen
‘Jarenlang is er onvoldoende gebruikgemaakt van de potentie die een multifunctionele inrichting van zonneparken biedt’, betoogt Annie van de Pas, directeur van de Natuur en Milieufederaties. ‘Simpel gezegd stond te vaak de hoeveelheid energie die opgewekt kon worden centraal, in plaats van natuurinclusiviteit. Natuurinclusieve energieparken kunnen juist op meer steun van de omgeving rekenen en dat draagt bij aan de energietransitie en het behalen van de klimaatdoelen.’

De primaire focus op maximale energieproductie moet volgens de organisaties nu omgezet worden in het benutten van kansen om functies te combineren en energieprojecten een positieve impact te laten hebben op de natuur en de kwaliteit van de leefomgeving. ‘Daarom roepen wij minister Hermans op om snel maatregelen te nemen’, aldus Van de Pas.

Een van de oplossingen is het realiseren van multifunctionele energieprojecten zoals de Energietuin in Assen, waar vandaag het symposium Expeditie Energietuinen plaatsvindt. In dat zonnepark wordt het karakteristieke coulissenlandschap niet aangetast, maar juist versterkt, en wordt ruimte gegeven aan toekomstige natuur. Bovendien is de omgeving nauw betrokken en vloeien de baten lokaal terug. Zo worden natuur, landschap, recreatie, participatie en educatie gecombineerd.

De coalitie benadrukt dat er legio mogelijkheden zijn om energieopwekking te combineren met bijvoorbeeld het versterken van de biodiversiteit en projecten waar windmolens, zonnepanelen en batterijen worden gecombineerd. Ook inzetten op agri-pv, de combinatie van duurzame landbouw en het opwekken van stroom met zonnepanelen, behoort tot de mogelijkheden.

Wat kan wél
Van de Pas: ‘In de troonrede riep de koning op om te kijken naar wat wél kan. Onze oproep aan minister Hermans is om de daad bij het woord te voegen. Faciliteer en coördineer.’

De coalitie wil dat multifunctionaliteit bij energieopwekking centraal komt te staan en de regel wordt. Innovatiesubsidieregelingen moeten passend gemaakt worden voor projecten waarbij overheden, burgers en private partijen samenwerken. Het kwaliteitsbudget voor ecologie en landschapskwaliteit bij wind- en zonneparken moet worden verhoogd en meerjarig verlengd worden. De kansen voor grondeigenaren op het platteland kunnen volgens de coalitie verder benut worden door zonnepanelen te combineren met bijvoorbeeld gewasbescherming.

Impasse doorbreken
Van de Pas: ‘Het beleid is momenteel te versnipperd. In de 12 provincies, 30 regionale energiestrategieën en 340 gemeenten is men aan het worstelen. Het wiel hoeft niet telkens opnieuw uitgevonden te worden. Met voorbeeldprojecten, zoals de Energietuinen, laten we zien dat het kan en dat het toepassen van slimme beleidsregels hard nodig is. Doordat wij als coalitie nu onze kennis en krachten bundelen, reiken we onze handen uit naar de minister om samen te werken. Laten we de impasse rondom woningbouw, natuur, bedrijvigheid en de opwekking van energie doorbreken. Door samen te werken, kunnen we nieuwe energiehubs en financieringsconstructies realiseren, de 35 terawattuur uit het klimaatakkoord halen en de biodiversiteit verbeteren.’

Volgens de coalitie is het tot slot een misvatting dat initiatiefnemers van nieuwe zon- en windparken vanuit de businesscase genoeg middelen hebben om hoogwaardige, natuurinclusieve projecten te realiseren. Van de Pas: ‘Zelfs de goede stap om de subsidieregeling SDE++ natuurinclusiever te maken, lost het probleem van de steeds duurdere grondprijzen, grondstoffenprijzen, arbeids- en materiaalkosten en hogere rentetarieven niet op. Hierdoor kunnen de natuurinclusieve projecten, waar wel lokaal draagvlak voor is, vaak niet rond gerekend worden en dat is onacceptabel.’