TenneT wil deel rekening uitbreiding stroomnet bij EU en buurlanden neerleggen

In de position paper ‘Koersen op een betaalbaar en betrouwbaar elektriciteitssysteem’ doet de hoogspanningsnetbeheerder een reeks voorstellen om de systeemkosten te beperken. ‘Wij dragen oplossingen en aanbevelingen aan, die bijdragen aan de betaalbaarheid van het toekomstige energiesysteem’, aldus TenneT.

Zorgen
TenneT stelt de zorgen te delen van ondernemers en burgers over de totale energierekening en de nettarieven. ‘De noodzakelijke investeringen in de uitbreiding en modernisering van het elektriciteitsnet, aangedreven door de energietransitie, worden vergoed via gereguleerde nettarieven en leiden tot stijgende kosten voor consumenten en bedrijven. Dit heeft geleid tot een oproep vanuit het bedrijfsleven en verschillende brancheorganisaties om de verdeling van de kosten van deze investeringen te heroverwegen. Er wordt voorgesteld om, een deel van, de kosten via de rijksbegroting te dekken, in plaats van deze, zoals nu het geval is, in rekening te brengen op de gebruikers van het elektriciteitsnet. Wij kunnen ons de zorgen van het bedrijfsleven over dit ongelijke speelveld ten aanzien van hun concurrentiepositie goed voorstellen.’

Haken en ogen
Niet investeren in netuitbreiding is volgens TenneT ook geen optie. ‘Uitstel of afstel van netinvesteringen maakt het voor iedereen nog veel duurder. Als de elektriciteitsnetten niet worden uitgebreid, kunnen bedrijven en huishoudens immers niet op het hoogspanningsnet worden aangesloten en kan de elektriciteit van windparken op zee niet worden getransporteerd naar bedrijven en huishoudens. Maar wij benadrukken dat de financiering hiervan op een verantwoorde en eerlijke manier moet gebeuren. Wij steunen het principe “de gebruiker betaalt” als basis voor de huidige regulering en tariefsystematiek. Dit principe zorgt ervoor dat de kosten eerlijk verdeeld en gedragen worden door degenen die het meeste profiteren van de netinfrastructuur en moedigt efficiënt gebruik van het systeem aan.’

Het subsidiëren van nettarieven voor het landelijke hoogspanningsnet via de rijksbegroting heeft bovendien enkele haken en ogen, stelt TenneT. Ten eerste zou het gebruik van algemene middelen via de rijksbegroting voor investeringen in het landelijke hoogspanningsnet betekenen dat de lasten worden verdeeld over alle belastingbetalers, ongeacht hun mate van gebruik van het elektriciteitsnet. Het gebruik van de rijksbegroting voor netinvesteringen zou verder kunnen leiden tot concurrentie met andere belangrijke publieke uitgaven, zoals voor gezondheidszorg, onderwijs, wonen en andere infrastructuur. Tot slot kan het betalen van nettarieven via de staatsbegroting kunnen worden gezien als ongeoorloofde staatssteun. Dit kan juridische problemen opleveren binnen de Europese Unie.

Oplossingen
De hoogspanningsnetbeheerder draagt ook een reeks oplossingen en aanbevelingen aan. Zo kan door innovatieve technologieën in te zetten – zoals het optimaliseren van de capaciteit van hoogspanningslijnen via dynamic line rating – de transmissiecapaciteit van verbindingen met tot wel 30 procent worden verhoogd. Dit helpt de netkosten te verlagen.

Verder denkt TenneT aan efficiënte locatiekeuze en afstemming van vraag en aanbod, een grensoverschrijdende kostenverdeling en EU-subsidies en een gelijk speelveld in Europa. ‘Veel landen profiteren van het feit dat Nederland windenergie van de Noordzee via onze infrastructuur op zee ‘ontgint’ en – deels – exporteert naar andere landen. Kostendeling op Europees niveau vermindert de druk op de Nederlandse nettarieven, een voorbeeld van de gebruiker betaalt, en zorgt voor een eerlijkere kostenverdeling binnen de EU.’

Uitbreiding groep tariefbetalers
Tot slot denk TenneT aan de uitbreiding van de groep tariefbetalers. De netbeheerder benadrukt dat door de invoering van een invoedings- of producententarief – wat wordt onderzocht door de Autoriteit Consument & Markt (ACM) – de groep van tariefbetalers kan worden uitgebreid.

‘Door invoering van zo'n tarief voor invoeding kunnen zij worden gestimuleerd om bijvoorbeeld piek- of dalmomenten in aanbod of vraag te vermijden’, aldus TenneT in zijn position paper. ‘Dit kan de individuele lasten verlagen en zorgt voor een eerlijkere verdeling van de kosten over alle gebruikers van het systeem. Punt hierbij is wél dat een invoedingstarief voor producenten van elektriciteit de kosten voor hen verhoogt. Zij kunnen deze doorberekenen aan hun klanten – afnemers – consumenten, bedrijven en instellingen. Daarnaast speelt ook voor deze groep het belang van een gelijk Europees speelveld.’

Maatschappelijke kosten
Tot slot bepleit TenneT het belang van onderzoek naar de maatschappelijke kosten van het niet op tijd realiseren van de benodigde netinfrastructuur. ‘Het niet hebben van een adequaat elektriciteitsnet kan leiden tot aanzienlijke economische schade: bijvoorbeeld door stroomuitval, verhoogde kosten om congestie op het net op te lossen of een verslechterd ondernemingsklimaat.’

De hoogspanningsnetbeheerder laat om die reden momenteel door een onafhankelijke partij onderzoek uitvoeren dat erop is gericht om te bekijken of en in hoeverre investeringen in het stroomnet de komende jaren op lange termijn voordeliger zijn voor de samenleving dan die investeringen uit- of afstellen.