Het Dilemma | Schaadt invoering overwinstbelasting SDE++ uitrol zonnepanelen?

De Stimuleringsregeling Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie (SDE++) 2024 opent 10 september aanstaande. Hoe beoordeel jij de kansen voor zon?
‘De afgebakende budgetten voor lagetemperatuurwarmte, hogetemperatuurwarmte en moleculen worden alle verhoogd van naar 1 miljard euro. Dat hoeft echter in principe niet ten koste te gaan van het indienen van zonnestroomprojecten, een van de meest competitieve en dus meest succesvolle SDE++-categorieën. Er blijft een fors bedrag over voor dit type projecten, omdat het totale SDE++-budget is verhoogd met 3,5 miljard euro ten opzichte van de vorige ronde. Er is nu een totaal van 11,5 miljard euro beschikbaar, waarvan zon-pv dus toegang heeft tot 8,5 miljard euro. Omdat de meeste zon-pv-categorieën een lage of zelfs negatieve subsidie-intensiteit hebben, hebben projecten die worden ingediend een grote kans van slagen. Tegelijkertijd is de grote vraag of het basisbedrag – de verwachte kostprijs van zon – hoog genoeg ligt om projecten rendabel te maken. Als dit te laag ligt, is het risico dat er weinig projecten in worden gediend of dat projecten met toegewezen subsidies uiteindelijk niet worden gerealiseerd.’

Vanaf dit jaar gaat de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) ‘overwinsten’ voor zon- en windprojecten verrekenen met subsidies...
‘Daarmee hebben we het over de meest ingrijpende verandering, een die grote gevolgen kan hebben. Met overwinsten willen voorkomen is op zich niets mis in een gesubsidieerde sector. Deze worden in de SDE++ 2024 gedefinieerd als het verschil tussen het correctiebedrag en het opbrengstgrensbedrag. Boven het indieningsbedrag wordt namelijk een grens getrokken, het zogenaamde opbrengstgrensbedrag dat is vastgesteld op 18 euro per megawattuur daarboven. De winst boven dit opbrengstgrensbedrag is de overwinst. Stel het indieningsbedrag ligt op 60 euro per megawattuur, dan ligt het opbrengstgrensbedrag op 78 euro. Als het correctiebedrag boven deze 78 euro uitkomt dan moeten systeemeigenaren deze “overwinst” grotendeels terugbetalen.’

We gaan nu al naar contracts for difference?
‘Bij contracts for difference (cfd’s) zijn het basisbedrag en plafond gebruikelijk hetzelfde. Je zou deze maatregelen kunnen zien als een variant op deze subsidievorm, maar dan met meer flexibiliteit. Er is bandbreedte ingebouwd – die veiligheidsmarge van 18 euro. Doordat deze bandbreedte is toegevoegd wordt de marktprikkel van hogere prijzen beter behouden, maar het blijft spannend of dit geen negatieve impact zal hebben op de ontwikkeling.’

Waarom?
‘We hebben halverwege vorig jaar gezien wat er gebeurde met Norfolk Boreas, een gepland offshorewindpark van Vattenfall in het Verenigd Koninkrijk waar al met cfd’s wordt gewerkt. De bouw werd gecanceld. De kosten stegen enorm, tot wel 40 procent. Het basisbedrag was niet meer hoog genoeg voor een rendabel project. Als de subsidiestructuur anders was geweest, was dit project mogelijk wel doorgegaan omdat marktprijzen voor elektriciteit op dat moment een stuk hoger lagen dan het subsidieniveau.’

De crux zit in het juist inschatten van de kostprijs van zon en wind…
‘In Nederland zijn al heel veel grote zonne-energiesystemen en windmolens op land geplaatst. De overheid heeft het inschatten van de kosten redelijk goed in de vingers. Maar de inschatting wordt gedaan op basis van de verwachte ontwikkeling van de projectkosten in de komende 2 tot 4 jaar. Als deze kosten in deze periode onverwacht stijgen, zoals in het geval van windpark Norfolk Boreas, dan kan het basisbedrag bij de finale investeringsbeslissing te laag liggen om een project te realiseren.’

De basisbedragen voor zon zijn vorige maand bekendgemaakt.
‘De basisbedragen voor zon-pv liggen in de SDE++ van 2024 tussen de 62,4 en 94,8 euro per megawattuur, afhankelijk van de categorie. Op dit moment liggen de day-aheadprijzen voor elektriciteit, na correctie van profiel en onbalanskosten van zon, een stuk lager dan dit. Dat heeft onder andere te maken met het hoge aantal negatieve prijsuren in de Nederlandse elektriciteitsmarkt. Daarom zullen projecten de komende tijd waarschijnlijk extra afhankelijk zijn van de hoogte van het basisbedrag om de businesscase te laten werken. Uiteraard kan dit ook weer omslaan als bijvoorbeeld gasprijzen weer verder stijgen.’