Installateur van zonnepanelen klaagt gemeente aan wegens oneerlijke concurrentie

AAA New Energy is naar de rechtbank gestapt omdat Almere net als vele andere Nederlandse gemeenten landelijke subsidie zou gebruiken om inwoners persoonlijk aan te schrijven, te adviseren en vooronderzoek te laten uitvoeren naar verduurzamingsmaatregelen; en vervolgens het commerciële bedrijf Regionaal Energieloket (REL) inkoopacties laat organiseren voor zonnepanelen, warmtepompen en woningisolatie.

Gemeentelijk keurmerk
De rechtbank in Utrecht zal zich vandaag buigen over de vraag of de gemeente daarmee het ‘level playing field’ op de markt verstoort door het REL een concurrentievoordeel te bieden.

Het REL verzorgt in opdracht van Almere het gemeentelijk energieloket en organiseert daarbovenop collectieve inkoopacties waarbij een installateur geselecteerd wordt die de verduurzamingsmaatregelen uitvoert. Het REL krijgt commissie per uitgevoerde energiebesparende dienst. AAA New Energy vindt dat het REL zijn functie als energieloket en het ‘gemeentelijk keurmerk’ misbruikt om meer inwoners te verwijzen naar de door het energieloket bij de collectieve inkoopactie geselecteerde installateur.

Concurreren
Het stuit AAA New Energy tegen de borst dat het REL financieel wordt ondersteund door de gemeente. In de dagvaarding verwijst het installatiebedrijf naar de recente inkoopactie voor warmtepompen waarbij het advies van de technische specialisten van het REL door de gemeente betaald zou zijn.

Andere installateurs moeten volgens AAA New Energy – zoals zijzelf – op eigen kracht en zonder publieke, financiële steun met die collectieve inkoopacties concurreren. AAA New Energy stelt als gevolg van de belangenverstrengeling schade te lijden. ‘Immers, de vraag wordt geografisch en in tijd uit de markt geroomd door een partij die gebruikmaakt van de door de gemeente opgedragen publieke taak, het gemeentelijk keurmerk en gemeentelijke financiële middelen, waardoor er aanzienlijk minder opdrachten in de markt overblijven’, schrijft advocatenkantoor Windt Le Grand Leeuwenburgh namens AAA New Energy in de dagvaarding. ‘Zo is door de warmtepompenactie in het eerste kwartaal een aanzienlijk deel van de vraag naar warmtepompen uit de markt gehaald.’

Zonnepanelen
Eerder voerde het REL in Almere al een collectieve inkoopactie voor zonnepanelen uit, waarbij uiteindelijk 500 inwoners besloten zonnepanelen te kopen. In dit kwartaal vindt een nieuwe zonnepaneelinkoopactie plaats, waarbij 100 tot 150 deelnemers verwacht worden.

AAA New Energy vreest dat het aantal opdrachten uit Almere wederom zal dalen. Het is volgens het installatiebedrijf bovendien waarschijnlijk dat in de toekomst nog meerdere collectieve inkoopacties zullen plaatsvinden – in Almere, maar ook in andere gemeenten. Om aan deze ‘onrechtmatige situatie’ een einde te maken en ‘ter voorkoming van verdere ernstige en onherstelbare schade voor AAA New Energy’ vordert het bedrijf een stopzetting van deze collectieve acties.

Onmiddellijk beëindigen
De advocaat van AAA New Energy zal vandaag in de rechtbank dan ook eisen dat de gemeente Almere per direct de collectieve inkoopacties in samenwerking met het REL beëindigt. Bovendien moeten als het aan het installatiebedrijf ligt inwoners per brief geïnformeerd worden over het stopzetten van de inkoopacties en moet hierover ook een persbericht op de website van de gemeente gepubliceerd worden. Dit alles op straffe van een dwangsom van 25.000 euro per dag tot een maximum van 500.000 euro.

Keuze installateur
Een van de pijnpunten die AAA New Energy in het kort geding aandraagt, is dat de gemeente niet betrokken is bij de selectie van de installateur. Het REL kan zelf een installateur selecteren en dat is volgens het bedrijf onwenselijk. Het advocatenkantoor hierover: ‘Dat het REL keuzevrijheid heeft, is zeer schadelijk. Ter illustratie: stel dat een installateur weigert om de volle 5 procent commissie aan het REL te betalen voor de collectieve actie. Het REL kan het aanbod van deze installateur makkelijk passeren door naar een andere installateur te gaan.’

Het REL zou zich volgens AAA New Energy ook niet veel zorgen hoeven te maken over de uiteindelijke prijs voor de consument: met het ‘gemeentelijk keurmerk’ zullen inwoners zich immers eerder aanmelden voor de collectieve actie en minder geneigd zijn om zelfstandig verder marktonderzoek te doen naar alternatieve installateurs en hun producten. ‘De inwoners zullen ervan uitgaan dat de selectie onder het toeziend oog van de gemeente nauwkeurig heeft plaatsgevonden’, aldus het advocatenkantoor in de dagvaarding.

Zorgvuldigheidsbeginsel
AAA New Energy stelt de Commissie van Aanbestedingsexperts (red. deze commissie is aangesteld door de minister van Economische Zaken om de kwaliteit van het plaatsen van overheidsopdrachten in Nederland te verbeteren) aan zijn zijde te hebben.

De commissie heeft in de zomer van 2022 weliswaar een klacht van AAA New Energy ongegrond verklaard, maar meldde daarbij wel niet uit te sluiten dat de gemeente ‘een overheidsopdracht heeft gegund door toestemming te geven voor het gebruik van zijn naam en door te betalen voor het organiseren van campagnes en activerende acties waarbij vraag en aanbod met elkaar worden verbonden’. De commissie stelde destijds niet te kunnen oordelen over dit onderdeel van de klacht, omdat het buiten haar werkingssfeer valt.

De uitspraak van de commissie sterkt AAA New Energy echter wel in zijn mening dat de gemeente fout handelt. ‘Door het toch opdragen van het gemeentelijk energieloket en de organisatie van de collectieve acties aan een en dezelfde partij, heeft de gemeente geen rekening gehouden met belangenverstrengeling’, aldus de dagvaarding. ‘In het bijzonder kan dit haar worden aangerekend omdat beide opdrachten (red. het organiseren van het gemeentelijk energieloket én het organiseren van collectieve inkoopacties) niet in de markt zijn gezet. Deze handeling op zichzelf is reeds in strijd met het zorgvuldigheidsbeginsel.’

De uitspraak in het kort geding tussen AAA New Energy en de gemeente Almere vindt naar alle waarschijnlijkheid binnen 2 weken plaats.