Het Dilemma | Zonnepanelen op kassen, the next big thing?

In de Stimulering Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie (SDE++) 2023 kregen jullie subsidie voor de installatie van 311 megawattpiek aan zonnepanelen. Hoe verklaar jij dit succes?
‘Wij startten in 2019 met de ontwikkeling van zonne-energieprojecten. Dat zijn trajecten van jaren, onder andere vanwege lange vergunningsprocedures. Waar andere ontwikkelaars eerder piekten omdat ze eerder aan de slag gingen, komt bij ons de afgelopen 2 jaar heel veel bij elkaar wat betreft daadwerkelijke realisatie. Maar de focus ligt niet alleen op pv, we doen ook andere hernieuwbare-energieprojecten.’

Wat voor soort?
‘De SDE++-ronde van luchtwater-warmtepompen voor kassen is aanstaande. Wij dienen diverse projecten in. Daarnaast zijn we al ver met de plannen voor het combineren van 3 zonneparken met elektrolyser waarbij de geproduceerde waterstof aan een lokaal netwerk wordt geleverd – 2 in Zeeland en 1 in Noord-Holland.’

Een flink deel van jullie recent beschikte projecten betreft pv op kassen, waaronder grote systemen van 10 megawattpiek en meer.
‘Gas was altijd goedkoop voor glastuinbouwers dankzij subsidiëring. Die wordt vanaf dit jaar naar het einde van dit decennium toe afgebouwd, terwijl er extra belasting op CO2-uitstoot voor in de plaats komt. Er is dus een sterke incentive voor elektrificatie in deze sector. Daarin kan worden voorzien met zonnepanelen. Dat is duurzaam en een manier op prijsstabiliteit voor de toekomst te garanderen.’

De kansen zijn groot?
‘Temeer omdat die kassen nogal eens in gebieden liggen waar sprake is van grote congestieproblematiek. De wachtrij van glastuinbouwers voor grotere aansluitingen op het stroomnet is lang. Met zonnepanelen, zeker in combinatie met een batterij, kunnen ook zij nu al elektrificeren. Het realiseren van meer zelfverbruik, bijvoorbeeld voor licht en verwarming, en de voordelen plukken van energiehandel middels slim energiemanagement is daarbij voor ons tevens een belangrijk thema bij het maken van een gezonde businesscase.’

Wat is de kunst van het realiseren van pv op kassen?
‘Die schuilt in de combinatie van al die technologie – zon, opslag, warmtepompen, elektrische boiler, ledverlichting, elektrisch vervoer… – in een optimaal renderend slim energiesysteem. Daarnaast hebben we het over een multifunctionele toepassing – het opwekken van zonnestroom en het telen van gewassen. Alles moet in balans zijn. Wij werken met zonnepanelen met een transparantie van 3 tot 45 procent. Die eerste zijn bijvoorbeeld geschikt voor de delen waar sprake is van opslag, gebruikelijk zo’n 15 tot 20 procent van het oppervlak van kassen, terwijl meer lichtdoorlatendheid nodig is voor de teelt van de meeste gewassen.’

Hoeveel?

‘Voor heel wat bloemen en groenten hebben we het over zo’n 60 tot 70 procent, wat dus betekent dat toepassing van de meest transparante zonnepanelen de voorkeur heeft, en rekening moet worden gehouden met voldoende ruimte tussen de zonnepanelen. Andere gewassen zoals tomaten vragen nog meer licht; de businesscase voor pv op het dak van een kas in combinatie met teelt is in dit geval niet te maken. Je moet dus exact weten wat je doet, en soms is een verandering van teelt noodzaak wil je een kas van pv voorzien. Tegelijkertijd schrijdt de technologie voort, er komen steeds meer zonnepanelen met hogere rendementen op de markt. Daarnaast kan een deel van de weggevallen lichtinval worden opgevangen met ledverlichting die past bij de gewenste teelt in de kas.’

Niet iedereen is blij met zonnepanelen op kassen, er zijn al voorbeelden van rechtszaken tegen ontwikkelaars met onveiligheid als bezwaar. Glastuinbouw Nederland zegt dat het ten koste gaat van glastuinbouwgebieden en pleit voor strengere regels.
‘Een gemeente zal het gebruik van de zonnepanelen aanvechten als blijkt dat de kas niet meer voor glastuinbouw wordt gebruikt. Je kunt dus niet zomaar een kas omtoveren in een zonnepaneelinstallatie op hoogte, tenminste niet als de gemeente daar niet mee akkoord gaat en er zullen er weinig zijn die daarvoor voelen. Wij geloven daar ook niet in. De schoonheid schuilt in de combinatie van beide activiteiten.’’

Gaan zonnepanelen op kassen the next big thing in de solarsector worden?
‘Glastuinbouwers moeten elektrificeren om hun bestaansrecht op lange termijn te verzekeren, en die bedrijven willen uiteraard ook verduurzamen. Zonnepanelen alleen zijn niet dé oplossing. Energiesystemen met opwek, opslag, slim verbruik en intelligente teelt van gewassen kunnen dat wel zijn, gezien vanuit een holistische businesscase en congestieproblematiek. In dat kader zijn we bijvoorbeeld ook al bezig met een project in Boekel, waarbij we mogelijk gaan werken met een gesloten distributiesysteem waarop 2 glastuinbouwers worden aangesloten. Er zijn dus kortom kansen voor iedereen – onze sector en glastuinbouwers – en het is van toegevoegde waarde voor de Nederlandse energietransitie.’