Het batterij-journaal | Stroomprijs 5 dagen op rij negatief

Op de spotmarkt – in vakjargon de day-aheadmarkt genoemd – wordt stroom verhandeld voor de komende dag. Op deze energiemarkt – officieel European Power Exchange (EPEX) geheten – gelden ieder uur andere stroomprijzen. Deze worden onder meer gebruikt om de stroomprijzen van consumenten met een dynamisch energiecontract vast te stellen.

In balans
De vraag en het aanbod van het stroomnet moet perfect in balans zijn en mede via de veiling op de day-ahead markt zorgen inkopers en verkopers van stroom ervoor dat de netbeheerder die balans ook daadwerkelijk kan handhaven.  

Het zonnige weer leidde op de day-ahead markt van zaterdag 11 tot en met woensdag 15 mei dagelijks tot negatieve stroomprijzen. Opgeteld waren de stroomprijzen op de day-ahead markt dit jaar al 142 uur negatief. Ter vergelijking: in dezelfde periode in 2023 was slechts sprake van 60 uren met een negatieve stroomprijs. Dat is een toename van 137 procent.

Curtailen
‘Het overschot aan zonne-energie draagt in belangrijke mate bij aan negatieve stroomprijzen’, duidt Vincent Klomp, chief executive officer van Bliq. ‘Zolang dit vermogen niet te “curtailen” is – zoals zonnepanelen op residentiële daken ook bij negatieve stroomprijzen zonne-energie blijven terugleveren – kan dit bijdragen aan de groei van het aantal uren met negatieve stroomprijzen.’

De massale uitrol van thuisbatterijen kan volgens Klomp helpen om het aantal uren met negatieve stroomprijzen meer onder controle te krijgen. ‘De inzet van een thuisbatterij zorgt ervoor dat er op zonnige dagen minder stroom op het stroomnet geïnjecteerd wordt, doordat de zelfconsumptie van zonne-energie verhoogd wordt. De opgeslagen stroom kan immers ’s avonds gebruikt worden. Hoe meer thuisbatterijen er geïnstalleerd zijn, hoe kleiner de kans op negatieve uurprijzen. Dit kan zorgen voor een mindere mate van mismatch tussen vraag en aanbod, waarmee we het stroomnet ontlasten. Door de salderingsregeling is een thuisbatterij voor zelfconsumptie echter financieel niet aantrekkelijk. In de landen om ons heen, zoals Duitsland en België, geldt geen salderen. Hier is een thuisbatterij de norm als je zonnepanelen hebt. Zelfconsumptie is hier over het algemeen de dominante inzet.’

Arbitrage
Een ander verdienmodel van de thuisbatterij is de inzet voor arbitrage. Daarbij wordt een thuisbatterij op basis van een dynamisch energiecontract geladen tijdens de ‘goedkope’ uren en ontladen op de ‘dure’ uren.

‘Omdat er gesaldeerd mag worden, levert een individuele thuisbatterij ook nu al financieel rendement op voor de eigenaar’, stelt Klomp. ‘Zeker wanneer er meer negatieve uren zijn. Voor de eerste 2 weken van de maand mei heeft een gemiddeld Nederlands huishouden – zelfs zonder zonnepanelen – een negatieve energierekening. Dit uitgaande van een thuisbatterij met een opslagcapaciteit van 10 kilowattuur, een omvormer van 5 kilowatt en een energieverbruik van 110 kilowattuur.’

Onbalans
Een recent geïntroduceerde mogelijkheid is het inzetten van de thuisbatterij voor passieve onbalans. Dit gebeurt, in tegenstelling tot bij de day-ahead markt, realtime per kwartier. Daarbij wordt via de thuisbatterij flexibiliteit aangeboden voor inzet van balans op het landelijke stroomnet. De eigenaar van de thuisbatterij ontvangt hiervoor een bonus.

‘Dit levert relatief gezien het meeste financieel rendement op’, stelt Klomp. ‘De thuisbatterij wordt af en toe gedurende een kwartier ingezet om te laden, of te ontladen, om zo hiermee realtime verschillen tussen vraag en aanbod bij elkaar te brengen. Hiermee kan de terugverdientijd van een thuisbatterij worden teruggebracht naar 4 tot 6 jaar.’