Inspectie Justitie en Veiligheid: ‘Leg doelen voor brandveilig leven vast’

De inspectie vindt dat veiligheidsregio’s concrete doelen en resultaten van het voorlichtingsprogramma ‘Brandveilig leven’ moeten vastleggen om na te kunnen gaan of het brandweer-voorlichtingsprogramma burgers echt bereikt en effect heeft.

Geen wettelijke verplichting
De Inspectie Justitie en Veiligheid stelt momenteel de resultaten van de voorlichtingscampagne niet te kunnen meten, omdat concrete doelen ontbreken. De overheidsinstantie ziet risico’s voor deze aan de brandweer toebedeelde taak, omdat er voor dit programma geen structureel geld, mensen en middelen beschikbaar zijn. Dit terwijl het voorkomen van branden altijd beter is dan blussen.

Het voorlichten over brandveilig gedrag is echter geen wettelijke verplichting voor de brandweer. Ze doet dit op eigen initiatief of op verzoek van gemeenten. Met het voorlichtingsprogramma ‘Brandveilig leven’ wil de brandweer mensen bewust maken hoe zij brand kunnen voorkomen en wat ze kunnen doen als het toch misgaat. De doelstelling hierbij is ‘Minder brand, minder slachtoffers en minder schade’.

Onvoldoende concreet
Uit het inspectieonderzoek blijkt echter dat de brandweer deze doelen en de activiteiten om die te bereiken, onvoldoende concreet heeft vastgelegd. Dat maakt het lastig te meten of de voorlichting de burgers echt bereikt. De brandweer speelt volgens de inspectie met de voorlichtingsprogramma’s richting de burger wel in op de huidige technologische en maatschappelijke ontwikkelingen zoals het bezitten van zonnepanelen, thuisbatterijen en het langer zelfstandig wonen van ouderen. Landelijk en regionaal wordt voorlichtingsmateriaal ontwikkeld om met de burgers te delen.

De voorlichting gebeurt echter in elke veiligheidsregio anders. In de ene houdt ze open dagen, in de andere richt ze zich op specifieke groepen zoals ouderen. Budget en middelen om voorlichting te geven, verschillen per regio. Niet iedere burger wordt daardoor op dezelfde manier geïnformeerd. In regio’s waar de opkomsttijd van de brandweer de 18-minutennorm overschrijdt, kan voorlichting volgens de inspectie helpen om de risico’s op brand te verkleinen. Maar uit inspectieonderzoek blijkt dat de brandweer ook daar niet concreet beschrijft wat ze doet om dit te bereiken.

Zonnepanelen
‘Landelijk lopen er diverse programma’s ter ontwikkeling van producten in het kader van Brandveilig leven’, schrijft de inspectie in haar onderzoeksrapport. ‘De programma’s hebben als doel om op (boven)regionaal niveau producten te ontwikkelen die vervolgens weer landelijk gedeeld en uitgezet kunnen worden. Het landelijk programma Veilige Energietransitie houdt zich bijvoorbeeld bezig met het ontwikkelen van “Brandveilig leven”-producten op actuele thema’s zoals zonnepanelen, laden, thuisaccu, isoleren en verwarmen.’

Aanbevelingen
Om Brandveilig leven steviger in te bedden in de veiligheidsregio’s, beveelt de Inspectie Justitie en Veiligheid de minister van Justitie en Veiligheid aan het programma landelijk als prioriteit te borgen. Nu laten regio’s het vaak als een van de eerste zaken vallen bij een hoge werkdruk.

Behalve het opstellen van een landelijk meerjarenprogramma met een missie, visie, concrete doelen en beoogde resultaten geeft de inspectie de veiligheidsregio’s de aanbeveling te zorgen dat er voldoende middelen en materialen zijn om de voorlichting te geven. Ook moeten  vakbekwaamheidseisen gaan gelden voor de medewerkers. De inspectie geeft de regiobesturen verder de aanbeveling te onderzoeken hoe het effect van de voorlichting te meten is zodat er inzicht komt of het aantal branden, slachtoffers en de schade er inderdaad door vermindert.