Netbeheerders: maak eigen gebruik de norm en voer spitstarief in

Netbeheer Nederland doet deze oproep namens de netbeheerders in een position paper over netcongestie waarbij zij aandacht vragen voor de huidige problemen op het Nederlandse stroomnet. In de paper – die ook toegelicht is door de verschillende netbeheerders tijdens de hoorzitting in de Tweede Kamer van de vaste commissie Economische Zaken en Klimaat – vragen ze aandacht voor de uitdagingen, de oplossingen en het nieuwe energiesysteem.

80.000 transformatorhuisjes
De komende jaren verdubbelen de investeringen van netbeheerders in de energienetten van 4 miljard euro in 2022 naar 8 miljard euro per jaar vanaf 2025. ‘Wij bouwen in de komende jaren 80.000 transformatorhuisjes, meer dan 300 hoogspanningsstations en we leggen meer dan 100.000 kilometer kabel en hoogspanningslijnen aan’, aldus de netbeheerders. ‘Kortom, we zijn bezig met de grootste verbouwing van Nederland ooit. Desondanks hebben we ook steeds meer te maken met netcongestie en wachtlijsten op het elektriciteitsnet. In grote delen van het land zit het elektriciteitsnet vol.’

75 gigawatt batterijen
De netbeheerders constateren dat het aantal aanvragen voor aansluitingen en transport steeds verder toeneemt en daardoor ook het aantal gebieden waar afnamecongestie is. Er ligt voor ruim 105 gigawatt – vergelijkbaar met ruim 150 keer het vermogen van Amsterdam – aan aanvragen voor verzwaringen of nieuwe aansluitingen voor elektriciteitsafname. Dit zijn aanvragen voor grootschalige batterijen – 75 gigawatt – en industrie, mkb, datacenters, waterstoffabrieken, snelladers voor personen- en vrachtauto’s en nieuwe woonwijken.

Tegelijkertijd klinkt er bij de netbeheerders wel optimisme over de maatregelen die demissionair minister Jetten half oktober aankondigde om de verzwaring van het stroomnet te versnellen. ‘Wij verwachten dat de aangekondigde maatregelen op het elektriciteitsnet bijdragen aan de ontlasting van het elektriciteitsnet, het beter benutten van het net en een snellere realisatie van plannen. Wij verwachten hierdoor meer partijen te kunnen aansluiten. Dit helpt vertragingen voor woningbouw en impact op economische groei en de verduurzaming van Nederland te beperken.’

Nieuwe spelregels
Bovenop de aangekondigde maatregelen van demissionair minister Jetten pleiten de netbeheerders voor nieuwe spelregels en daar hebben ze goede argumenten voor. ‘Het energiesysteem vraagt ander gedrag, waarbij vooral elektriciteit wordt gebruikt wanneer er veel opwek van wind of zon is en minder elektriciteit wordt gebruikt tijdens piekuren. Momenteel hebben bestaande bedrijven te weinig belang om te gaan spitsmijden, terwijl nieuwe bedrijven staan te wachten op de oprit. Er zijn nieuwe spelregels nodig, zodat bedrijven en bewoners worden gestimuleerd om het stroomnet anders te gebruiken en iedere gebruiker een actieve rol inneemt.’

Netbeheer Nederland stelt dat er 2 specifieke zaken zijn die helpen om flexibel gebruik te maken van het stroomnet. Ten eerste moet eigen gebruik en flexibel energieverbruik de norm worden, zowel voor bedrijven als particulieren. ‘Hier zijn vergaande beleidsmaatregelen voor nodig met een verplichtend karakter om de huidige vrijblijvendheid en complexiteit terug te dringen en meer tempo te maken.’

Ten tweede moet een spitstarief op het stroomnet ingesteld worden, met als doel dat bedrijven ook een prikkel hebben om het net eerlijker te delen. ‘We geloven dat de verbouwing haalbaar is, als we niet langer wachten om door te schakelen naar de hoogste versnelling en nú keuzes durven maken. Keuzes die het collectieve belang boven het individuele belang plaatsen en die bijdragen aan een toekomstbestendig energiesysteem waar de generaties van nu en van de toekomst mee vooruit kunnen’, besluiten de netbeheerders.