Het Dilemma | Moet Nederlandse inschatting van stroomproductie zonnepanelen verlaagd worden?

Hoe gaat het met SolarCare?
‘We begonnen in 2010 met monitoring services voor zonne-energiesystemen van particulieren in Vlaanderen. 2 jaar later gingen we dat ook in Nederland doen. Daar kwamen al snel grotere installaties op zonnedaken bij, bijvoorbeeld van scholen en bedrijven. Momenteel monitoren we ongeveer 4.500 installaties van 3 tot zo’n 400 kilowattpiek geïnstalleerd vermogen, waarvan meer dan 65 procent op woningen.’

Dat levert significante data op over opbrengsten?
‘Wij werken via de installateur die ons na het installeren van de zonnepanelen bij de klant voorziet van alle relevante installatiegegevens, onder andere wat betreft oriëntatie en hellingshoek, om goed te kunnen benchmarken. Ook worden hierbij specifieke lokale omstandigheden zoals schaduwplekken door omliggende bomen of bebouwing gemeld. We meten altijd de werkelijke opbrengst via de bruto productiemeter of aparte kWh-meter. Zo kunnen we vrij nauwkeurig bepalen of een systeem naar verwachting presteert, of dat er iets mis is en moet worden ingegrepen. En omdat we dat voor vele installaties in Nederland doen, kunnen dus ook de gemiddelde generieke productie van zonnepanelen bepalen, bijvoorbeeld over een jaar of in een bepaald gebied.’

Hoe zag 2023 er wat dat betreft uit?
‘SolarCare doet dit al sinds 2012. We moeten de exacte getallen voor het afgelopen jaar nog precies bepalen. Mijn prognose is echter dat we voor 2023 uitkomen op zo’n 0,86 kilowattuur per wattpiek. Dat is ongeveer 12 procent minder dan topjaar 2022, toen de opbrengstfactor 0,98 kilowattuur per wattpiek was.’

In 2021 meldde je met 0,87 kilowattuur per wattpiek ook zo’n dip. De reden is het weer?
‘De zon inderdaad. Die scheen vorig jaar vooral alleen uitbundig in mei en juni. In juli, augustus en september viel het tegen. De laatste maanden van het jaar was er heel veel bewolking en regen. In 8 van de 12 jaren sinds 2012 zagen we echter een gemiddelde opbrengst hoger dan 0,90 kilowattuur per wattpiek.’

Het CBS hanteert een kengetal van 875 kilowattuur per kilowattpiek, dat is lager…
‘Dit kengetal stamt uit 2014. Daarvoor was het 700, wat absoluut aan de veel te lage kant was. Het was toen nodig om het te herzien. Wij waren daar, samen met andere partijen, destijds bij betrokken. Daarbij konden we slechts terugvallen op 2 jaar data uit onze metingen, terwijl je idealiter natuurlijk een jaar of 10 terugkijkt. Maar met die 875 kilowattuur per kilowattpiek kwamen we toen uit op een realistisch getal, dat in de praktijk goed haalbaar bleek te zijn.’

Het huidige kengetal is aan herziening toe stelt CBS in een nota van half december 2023, en wel naar beneden.
‘CBS stelt dat diverse bronnen – waaronder die van SolarCare en CertiQ (nu VertiCer, dé Nederlandse autoriteit voor duurzame energiecertificering in Nederland) - erop wijzen dat het kengetal om productie mee te schatten daalt, zeker voor de afgelopen 2 jaar. De teruggerekende kengetallen nemen af en liggen consistent lager liggen dan het huidige kengetal van 875 kilowattuur per kilowattpiek. Het is volgens de organisatie dus aan te raden om productie te gaan schatten met een bijgesteld kengetal.’

Staat dat niet haaks op jullie data?
‘Het heeft te maken met het normaliseren van het getal na verwerking van de gemiddelde kilowatturen zon over de afgelopen 10 jaar, in combinatie met de hoeveelheid zonne-uren in een bepaald jaar. Je komt dan de facto op een lager kengetal uit. Het is dus een nogal statistische redenering, waar wij ons niet met de theorie maar de praktijk bezighouden.’

En die zegt dat het kengetal eigenlijk omhoog moet?
‘Het huidige kengetal is denk ik goed zoals het nu is. We duiken er in de werkelijkheid zelden onder. We zitten er volgens onze data juist meestal boven. Die plus is mooi meegenomen en is dan vaak het gevolg van een goed jaar met een bovengemiddelde hoeveelheid zonuren. Verder toont dit ook aan dat het effect van degradatie - wij monitoren relatief veel al langer operationele systemen - in de praktijk erg meevalt. Wie in zonnepanelen investeert rekent ook liever met echte gegevens over haalbare opbrengsten in de praktijk dan theoretische gemiddeldes. Het kengetal naar beneden bijstellen is mijns inziens onnodig, zou alleen maar voor meer discussie, verwarring en onrust zorgen, en het zou ook een verkeerd signaal naar de zonnepaneelmarkt afgeven.’