Nederlands Gutami bouwt grootste zonnepark Latijns-Amerika: ‘Dit is pas het begin’

Wie zitten er achter de Gutami Groep?
‘Ik startte het bedrijf in 2009 als groothandel voor de solar branche. Rond 2012 werd de koers verlegd. We gingen projecten ontwikkelen en bouwen, ook voor eigen rekening en risico. De focus lag steeds meer op die ook zelf beheren als independent power producer, en dat is wat we nu doen. Ik ben nog steeds eigenaar, samen met Michiel Rexwinkel en John Appeldoorn, medeoprichters en aandeelhouders van Greenchoice.’

Jullie zijn geen grote ontwikkelaar in Nederland.
‘We hebben twee zonneparken in Terneuzen en Flevoland ontwikkeld en gebouwd, ieder 60 megawattpiek, maar meer dan 90 procent van onze activiteiten doen we over de grens; in de Verenigde Staten, Colombia, Afrika, de Balkan en Oost-Europa, Australië, Roemenië, Engeland, noem maar op. We hebben reeds 490 megawattpiek aan grondgebonden pv gerealiseerd en 6.000 megawattpiek in ontwikkeling, en 70.000 zon-op-dak-installaties gebouwd.’

Waarom die keuze voor het buitenland?
‘Omdat we van een uitdaging houden. Die zagen we vooral buiten Nederland. Als de markt voor zonneparken vruchtbaar is, zijn er bovendien veel concurrenten. Met de netcapaciteitsproblematiek van dit moment en het in de ban doen van pv op agrarische grond zijn we natuurlijk blij dat we ons risico hebben gespreid door op meerdere markten actief te zijn.’

Wat zijn jullie belangrijkste uitdagingen?
‘Voor ons begint het altijd met het vinden van de juiste partner, een ontwikkelaar die actief is op de lokale markt. We richten dan een joint venture op waarin wij het meerderheidsbelang hebben. Gutami regelt alle financiële zaken, verzorgt de volledige funding van projecten, de bouw, de exploitatie en de eventuele verkoop. Onze partner is verantwoordelijk voor de contacten met de landeigenaar, overheid en omgeving. Dat bedrijf moet dan wel betrouwbaar, krachtig en wendbaar zijn. Dat is niet altijd het geval, zo blijkt. Er mislukken daardoor ook projecten. Daarnaast is regelgeving uiteraard een cruciale factor voor succes.’

Je bedoelt subsidie?
‘Voornamelijk. Zo investeren we niet in zonneparken in Amerikaanse staten die de Inflation Reduction Act van president Biden niet hebben omarmd. En iedere staat heeft ook zijn eigen subsidieregels die dat meer of minder interessant kunnen maken. Wij volgen die regelgeving dan ook nauwgezet, en dat geldt voor alle 15 landen waarin we actief zijn.’

En in Colombia is die gunstig?
‘Colombia zet in op een beleid onder de noemer “Rechtvaardige en Inclusieve Energietransitie naar Schone Energie”. Het land wil meer van een zonnepark dan de productie van groene stroom. Het moet bijdragen aan de lokale economie en het welzijn van de mensen. Er moet werkgelegenheid worden gecreëerd, zowel tijdens de bouw als de exploitatie. Dat laatste is natuurlijk lastig in het geval van een zonnepark. Dat heeft geleid tot een uniek project waarbij we een systeem van 750 megawattpiek gaan combineren met een agrofoodproject.’

Je hebt het over agri-pv?
‘Nee. We hebben 1.000 hectare land gekocht in de provincie La Guajira die grenst aan Venezuela. De grond is momenteel nog niet in gebruik door boeren, noch bedekt met regenwoud. We bouwen er een zonnepark. Daaromheen hebben we 250 hectare gereserveerd voor landbouw. Daarvoor wordt een aparte onderneming opgezet. Wij krijgen daarvan 10 procent in handen en landbouwbedrijf Griner Cultivos Saludables 20 procent. De rest – 70 procent dus – wordt eigendom van de inheemse bevolking: de Wayuú-indianen. Wageningen University & Research en Universiteit Amsterdam worden bij dit project betrokken als kennispartners.’

Dat zorgt voor draagvlak?
‘Ik zie vele grote zonne-energieprojecten in het buitenland falen, omdat juist de lokale bevolking wordt gepasseerd. Zij moeten ook de vruchten kunnen plukken van dit soort ontwikkelingen. Onder het memorandum of understanding dat we in Bogota hebben ondertekend, staat ook de handtekening van een van de dochters van de leider van de Wayuú-gemeenschap. Maart aanstaande zullen we nog een keer een overeenkomst tekenen in de regio zelf, samen met een aantal lokale organisaties.’

Wat levert dit project de mensen die daar wonen op?
‘De lokale economie draait nu vooral op de grootste open kolenmijn van Zuid-Amerika. Die is in handen van een enorm Zwitsers bedrijf: Glencore. Die heeft welvaart gebracht, scholen, ziekenhuizen, winkels… Maar volgens een rapport van de Verenigde Naties zorgt die ook voor forse gezondheidsproblemen. Onze zonne-energiecentrale is in omvang en impact niet te vergelijken met dat bedrijf, maar dit is pas het begin.’

Wat bedoel je daarmee, jullie gaan opschalen in de toekomst?
‘Dat gebied is ook zeer geschikt voor windturbines, een grootschalige combinatie met zon ligt voor de hand. Ahmed Aboutaleb en Bart De Wever, de burgemeesters van Rotterdam en Antwerpen, bezochten Colombia vorig jaar om onder meer te praten over de productie en export van waterstof. La Guajira ligt aan zee en heeft een haven die uitgebouwd kan worden voor een toekomstige hub voor het transport van waterstof naar Europa. En die waterstof kan uiteraard worden opgewekt met wind en zon. Er liggen dus heel veel kansen voor de grootschalige productie van hernieuwbare energie, en dat hand in hand te laten gaan met het vergroten van welvaart en welzijn. Uiteraard zal dat alleen gebeuren als we daar de lokale bevolking in mee kunnen nemen. Wij willen daar graag een rol in spelen, zo kunnen we immers impact maken bij het creëren van een betere wereld voor iedereen.’

Wat brengt de toekomst voor de Gutami Groep?
‘We gaan door op de ingeslagen weg, en willen doorgroeien. Daarbij kijken we met interesse naar de mogelijkheden in Afrika. Daar is elektriciteit schaars, land goedkoop en schijnt de zon volop. We hadden er al een opdracht van de Verenigde Naties om een zonne-energiecentrale bij een compound in Mali te plaatsen. Die trok zich echter terug vanwege de onrustige situatie. Afrika kent vele onstabiele landen. Dat maakt investeren in zonneparken risicovol. Maar we hopen daar, onder andere met garanties van de Nederlandse regering en de Verenigde Naties, verandering in te brengen.’