416,6 miljoen euro subsidie batterijen bij grote zonnedaken en zonneparken – eerlijk of niet?

Deze keer spreekt de redactie van Solar Magazine in ‘Politiek Vandaag’ met Nold Jaeger, manager Beleid bij Holland Solar.

Holland Solar is blij met deze subsidie?
‘Het is ontzettend hard gegaan met zonnepanelen in Nederland. We produceren gigantisch veel groene stroom. Dat heeft consequenties. Als de zon flink schijnt, liggen de elektriciteitsprijzen 60 procent onder het gemiddelde. En het aantal negatieve uren in de zomer neemt elk jaar enorm toe. Die goedkope groene energie gooien we deels weg omdat de elektriciteitsnetten vollopen en er niemand op dat moment is om die elektriciteit te verbruiken. Ons energiesysteem raakt steeds meer in onbalans, en dat zet een rem op onze energietransitie.’

Batterijen bij grote zonnevelden en -daken zijn de oplossing?
‘Het is zeker niet de enige oplossing, maar wel een zeer belangrijke. Het is namelijk ontzettend lastig voor de overheid om dit probleem aan de vraagzijde op te lossen, bijvoorbeeld door fabrieken anders in te zetten – productieprocessen zo in te richten dat ze hun stroombehoefte aanpassen op het aanbod, dus die momenten dat wij als zonne-energiesector veel stroom produceren. Het omgekeerde – zonnestroom op grote schaal opslaan voor latere injectie en gebruik wanneer die elektriciteitsvraag er wel is – is op dit moment een gemakkelijkere oplossing om de netten beter te benutten en de uitrol van zonnepanelen gaande te houden. Maar dat is natuurlijk niet de enige functie die batterijen kunnen vervullen. Daar komt ook bij dat het uitgesteld leveren van elektriciteit met een batterij nu geen winstgevend businessmodel op zichzelf is.’

Batterijen kunnen meerdere rollen spelen in ons energiesysteem…
‘Naast uitgestelde levering kunnen ze bijdragen aan netbalancering en worden gebruikt om te handelen in energie door gebruik te maken van de fluctuerende stroomprijzen. Maar dat betekent ook dat er vele partijen in het spel zijn – de netbeheerder, energieleveranciers, eigenaren van grote zonne-energiesystemen, batterijexploitanten… Die hebben allemaal andere belangen. Dat is een van de redenen dat we met z’n allen in een impasse zitten. Waar in de landen om ons heen de markt voor grootschalige opslag zich snel ontwikkelt, moet die hier nog uit de startblokken komen. In Nederland proberen we nog met z’n allen als een IKEA-instructieboekje een perfect energiesysteem te bouwen – vooraf elk scenario uitdenken en dan in één keer alles bouwen. Dat is gewoon niet realistisch. Daarvoor is de energietransitie te ingewikkeld.’

Iedereen wil het, maar het gebeurt niet.
‘Exact. En met deze subsidie voor batterijen bij zonneparken heeft de overheid een knoop doorgehakt. Dat is alleen maar aan te moedigen. Er gebeurt in ieder geval wat. Die impasse wordt doorbroken. Tegelijkertijd zie ik ook partijen die zich zorgen maken, deze subsidie niet helemaal eerlijk vinden of gewoonweg te duur.’

Waarom?
‘Als je je primair richt op het leveren van onbalansdiensten en energiehandel met standalone batterijsystemen en gesubsidieerde batterijen bij zonneparken dat straks ook gaan doen, dan is er sprake van marktverstoring. Maar dat is natuurlijk altijd zo als je iets met subsidies gaat doen. Verder zijn het dure tonnen CO2 die je met deze subsidieregeling gaat reduceren. Tegelijkertijd moeten we ons denk ik ook realiseren dat het laatste deel van ons elektriciteitsaanbod vergroenen – en daar maakt deze regeling natuurlijk deel van uit – altijd duur zal zijn. Het laaghangende fruit om CO2 te reduceren in de elektriciteitssector begint te verdwijnen.’

Die zorgen zijn dus terecht?
‘Zeker. Maar de details van de regeling moeten nog worden uitgewerkt en daarbij kan oneerlijke concurrentie worden voorkomen; bijvoorbeeld door meevallers bij de exploitatie van de batterij bij het zonnepark weer terug in de subsidieregeling te stoppen. Daarnaast kun je eisen stellen aan de inzet van de batterij bij een zonnepark. Ik denk ook dat die noodzaak gezien wordt in Den Haag. Laten we dus in ieder geval blij zijn met deze subsidie. Ik zie dit echt als een doorbraak. De regeling gaat bijdragen aan het op gang houden van onze energietransitie; geeft meer waarde aan zonne-energie, helpt de markt voor grote batterijen op gang en zorgt dat we het gebruik van onze netten kunnen optimaliseren.’