Het Dilemma | Moet Nederland Duitse subsidie op zonnepanelen, thuisbatterij en laadpaal kopiëren?

Hoekstra is wetenschapper bij de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) en directeur van Zero-emission Energy & Mobility simulations (ZEnMo).

Duitse consumenten kunnen sinds kort tot 10.200 euro subsidie krijgen voor zonnepanelen, een thuisbatterij en laadpaal. Is dat ook een goed idee voor Nederland?
‘De salderingsregeling heeft zonnepanelen een push gegeven, gezorgd dat Nederland Europees koploper is in zonnepanelen op woningen. Maar dat succes heeft ook een keerzijde. We lopen tegen grenzen aan. Ook de laagspanningsnetten lopen vol. Capaciteit bijleggen is een oplossing, maar duur en tijdrovend. Voor nu zijn die volle stroomnetten een fact of life. We willen echter door met de energietransitie. Eenzijdig zonnepanelen stimuleren en het elektriciteitsnet als gratis batterij gebruiken is niet langer de weg die we moeten bewandelen. We moeten iets slims doen: naar lokale opwek, opslag en gebruik.’

Saldering snel afbouwen en dan zo’n subsidie?
‘Ik ben voor. De uitrol van zonnepanelen mag niet stagneren, anders halen we onze klimaatdoelen niet. De combinatie van zonnepanelen en een thuisbatterij is een heel goede uit het oogpunt van het ontlasten van de netten. Het afbouwen van saldering maakt zo’n thuisbatterij financieel interessant, een subsidie geeft de uitrol een push. Met een elektrische auto kun je slim laden, wat goed is voor je portemonnee en het net. Veel fabrikanten van elektrische voertuigen komen bovendien binnenkort met vehicle-to-grid waarbij stroom uit de autobatterij teruggeleverd kan worden. Zo’n integrale subsidie is dus geen gek idee, wellicht zelfs gebiedsgericht.’

Je bedoelt?
‘Er zijn plekken waar geen ruimte meer is voor extra opwek, er zijn ook heel veel plekken waar dat geen probleem is. We hebben het dus over lokale problematiek die om een lokale aanpak vraagt. Een gedifferentieerde subsidieregeling, op basis van een objectief criterium dus, kan bijdragen aan de oplossing. Maar zo’n aanpak waarbij sommige mensen wel en andere niet van een subsidie gebruik kunnen maken, is natuurlijk heel spannend voor de politiek. En ook los daarvan is het de vraag of bestuurlijk Nederland zo’n integrale subsidie ziet zitten.’

Waarom?
‘Omdat zonnepanelen, thuisbatterijen en elektrische auto’s het net niet per definitie ontlasten, ze kunnen juist ook zorgen voor een grotere druk. Maar ik zie wat dit betreft juist een kans wanneer zo’n integrale subsidie wordt gekoppeld aan voorwaarden zoals de aanschaf van een bidirectionele lader en een smart charging-contract. Dan wordt zo’n gecombineerde subsidie inspirerend. Je zegt tegen mensen “doe het goed” en maakt ze ook bewust van het belang daarvan voor de energietransitie, terwijl je de uitrol van future proof-technologie stimuleert.’