Oude zonnepanelen vervangen door nieuwe: goed voor portemonnee consument, economie en milieu?

‘We moeten in ieder geval voorkomen dat afgedankte zonnepanelen massaal naar Afrika verdwijnen.’

Zonnepanelen gaan gemiddeld 25 jaar mee. Huishoudens verdienen ze binnen 5 tot 10 jaar terug. De jaren daarna zijn pure winst. Vanuit dat oogpunt lijkt het zinvol om ze op het dak te laten liggen tot het einde van hun leven. Aan de andere kant staat de technologie niet stil. Het vermogen van een vierkante meter zonnepanelen is de afgelopen decennia sterk toegenomen. Daarnaast is de aanschafprijs per wattpiek gemiddeld fors gedaald. Wat is wijsheid, vervangen of niet?

Financieel interessant
‘Steeds meer particulieren willen naar 0 of negatief op de meter’, aldus Van Aken. ‘Met zonnepanelen van 250 wattpiek op het gehele dak kan een gemiddeld huishouden zeg driekwart van het eigen elektriciteitsverbruik opwekken. Met de zonnepanelen van nu – van 400 wattpiek en meer – kunnen ze naar 100 procent of daaroverheen. Ze kunnen er ook extra verbruik mee compenseren, bijvoorbeeld door een warmtepomp en elektrische auto. Voor hen is de aanschaf van nieuwe zonnepanelen tegen de tijd dat hun oude hun geld hebben opgeleverd al snel financieel interessant. Tegelijkertijd hebben we het over een lastig sommetje dat iedereen voor zichzelf moet maken; het exacte investeringsplaatje varieert afhankelijk van de specifieke situatie en kan ook negatief uitvallen.’

Broeikasgasemissies
Wat is de impact op milieu en klimaat als consumenten massaal oude zonnepanelen gaan vervangen door nieuwe? De Wild is een expert in de levenscyclusanalyse van zonnepanelen. Ze helpt onder meer fabrikanten bij het bepalen van de mogelijke milieueffecten van hun producten. De focus ligt daarbij vaak op de hoeveelheid broeikasgassen die met de productie gepaard gaan alvorens ze de fabriek verlaten, maar ook andere effecten zijn onderwerp van onderzoek, waaronder watergebruik en giftige stoffen. De broeikasgasemissie van zonnepanelen, ook die uit China, is sterk gedaald over de jaren, zo constateert ze. Dat is met name te danken aan een vermindering van het energieverbruik per geproduceerd zonnepaneel.

De crux
De Wild: ‘Met het vervangen van oude zonnepanelen door nieuwe investeer je dus per definitie in een duurzamer product. En de lagere CO2-voetafdruk per vierkante meter compenseer je sneller. Bovendien zorg je voor meer groene stroom in onze energiemix. Het is dus in principe een klimaatbewuste keuze. Maar de crux zit hem natuurlijk in wat je met die afgedankte zonnepanelen doet. Je wilt die niet vernietigen, zowel vanuit economisch, milieu als ecologisch oogpunt, maar hun effectieve levensduur optimaal benutten. Recycling is de laatste stap. Ook daarbij wil je zoveel mogelijk waarde behouden door de waardevolle materialen terug te winnen voor hergebruik.’

Afvalberg
Een nieuwe leaseauto wordt een beperkte tijd gereden, vertelt Van Aken. Na een paar jaar gaat hij naar een nieuwe eigenaar die hem nog eens jaren gebruikt, om daarna nog vaker van hand te verwisselen. Gedurende die tijd wordt hij onderhouden en vinden reparaties plaats. Is hij echt opgereden, dan worden de materialen voor een groot deel teruggewonnen om die opnieuw te gebruiken. De economische waarde wordt dus gemaximaliseerd, en de uiteindelijke afvalberg beperkt. Voor zonnepanelen is van zo’n optimale levenscyclus nog geen sprake. Er gloort volgens Van Aken en De Wild echter verandering, de omslag wordt nu gemaakt.’

Lees het volledige artikel hieronder in de september 2023-editie van Solar Magazine.