Nieuw bestuur Utrecht blijft inzetten op zonnedaken en zonneparken, netcongestie topprioriteit

‘Aan de slag voor Utrecht’ is de titel van het coalitieakkoord dat GroenLinks, VVD, D66, CDA en PvdA hebben gepresenteerd. Het is de eerste provincie waar de BoerBurgerBeweging (BBB) niet in Gedeputeerde Staten zit. De nieuwe bestuurscoalitie wil aanzienlijk investeren in de versnelling van de energietransitie. Samen met de partners van de Regionale Energiestrategieën (RES’en) gaat de coalitie ervoor dat de afgesproken opwek van 2,4 terawattuur duurzame energie tijdig wordt gerealiseerd met een combinatie van wind- en zonne-energie. De provincie wordt bovendien publiek aandeelhouder van Stedin om bij te dragen aan de financiering van de uitbreidingen van het elektriciteitsnet. Ook wordt de oprichting van een provinciaal warmtebedrijf onderzocht.

Apart hoofdstuk
In het coalitieakkoord is een apart hoofdstuk gewijd aan duurzame energie, waarin de ambitie wordt uitgesproken om binnen de provincie in 2040 over een klimaatneutrale energievoorziening te beschikken.

En daarvoor is volgens het nieuwe bestuur ambitie nodig. ‘In 2021 werd maar 8,1 procent van de in de provincie gebruikte energie duurzaam opgewerkt. Er is meer snelheid in de energietransitie nodig om de doelen te halen.’

Versnelling
Daarom slaat de provincie de hand aan de ploeg. ‘We investeren aanzienlijk in de versnelling van de energietransitie. Deze investering is mede gericht op het aantrekken van landelijk en Europees budget (cofinanciering), fondsvorming en garantstelling.’

De provincie gaat onder meer een visie maken op het Utrechtse energiesysteem van de toekomst. Dit is nodig om te kunnen prioriteren bij de programmering van de energie-infrastructuur. ‘Daarbij betrekken we warmte, elektriciteit, opslag, opwek en transport van energie. Om ook na 2030 voldoende duurzame energie te realiseren, onderzoeken en bespreken we alle mogelijkheden. We blijven werk maken van aquathermie en diepe geothermie. We volgen de ontwikkelingen op het gebied van kernenergie en andere alternatieve bronnen.’

Wind en zon
‘We blijven inzetten op de opwek van zonne-energie – zon op dak, zonnevelden, zon op parkeerplaatsen – en windenergie’, vervolgt het coalitieakkoord. ‘Grootschalige duurzame energie-opwek passen we landschappelijk in en combineren we met andere opgaven. We maken hierbij gebruik van innovatieve oplossingen. De overgang naar duurzame energie gaat hand in hand met natuur, biodiversiteit, erfgoed, klimaatadaptatie en ruimtelijke ontwikkelingen. Waar nodig willen we dit (financieel) ondersteunen.’

Het nieuwe bestuur wil daarbij coöperatief eigendom bij duurzame-energieprojecten ondersteunen om voor meer draagvlak te zorgen. ‘We streven daarbij naar minstens 50 procent lokaal eigendom. Energiecoöperaties die door de provincie financieel worden ondersteund, vragen we ervoor te zorgen dat de directe omgeving mee kan profiteren van de opbrengsten.’

Onderzoek wind en zon
Als onderdeel van de realisatie van de RES’en gaat de provincie onderzoek doen naar wind- en zonlocaties op aansluitbaarheid, haalbaarheid en lokaal eigenaarschap. De provincie wil bij dit alles de balans in de RES’en tussen wind- en zonne-energie verbeteren.

‘Wij zijn terughoudend met de inzet van het provinciaal projectbesluit, maar beseffen dat dit uiteindelijk noodzakelijk kan zijn om de RES-biedingen na te komen. Hier zijn wij eerlijk en duidelijk over naar onze partners. Wij vragen de RES-tafels verantwoordelijkheid te nemen voor tijdige concretisering van de RES 1.0 opgave. Wij geven de gemeenten na publicatie van de PlanMER 6 maanden om uitsluitsel te geven voor welke locaties zij zelf de rol van bevoegd gezag op zich nemen (besluit gemeenteraad). Wij streven hierbij naar consensus en goede ruimtelijke spreiding. Gemeenten die zelf de rol van bevoegd gezag oppakken, ondersteunen we daarbij.’

Netcongestie topprioriteit
Tot slot is het oplossen van netcongestie voor de nieuwe coalitie topprioriteit en nodig om voldoende ruimte te bieden aan wonen en werken. ‘Dit doen we door de energie-infrastructuur en ruimtelijke planning beter op elkaar aan te passen, netuitbreidingen te versnellen, projecten te faseren, te zorgen voor een goede mix in energievormen en de bestaande capaciteit slimmer te benutten. Om bij te dragen aan de financiering van de uitbreidingen van het elektriciteitsnet wordt de provincie publiek aandeelhouder van Stedin, zodat zij ook in de toekomst woningen en bedrijven op het elektriciteitsnet kunnen aansluiten.’

Daarbij gaat de provincie ook onderzoek doen naar oplossingen voor de overbelasting van het elektriciteitsnet. ‘We ondersteunen initiatieven om de druk op het net te verlagen. We werken toe naar meer flexibiliteit door lokale opslag, zoals bijvoorbeeld buurtbatterijen of waterstof. Ook stimuleren we het spreiden van energiegebruik en het delen van energie.’