Oplossing stikstofdossier in zicht voor snellere vergunning verzwaren stroomnet

Tijdens het debat over het aanvullende Klimaatpakket dat minister Jetten afgelopen voorjaar presenteerde, merkte Silvio Erkens (VVD) op dat de problemen op het stroomnet het grote knelpunt van de energietransitie aan het worden zijn. ‘De minister moet nu de overstap maken van het maken van plannen naar realiseren. Het oplossen van een probleem op het stroomnet moet daarom grote prioriteit krijgen, alsook het realiseren van de andere randvoorwaarden.’

Hoofdpijndossier
‘Netcongestie is mijn belangrijkste hoofdpijndossier’, aldus Jetten. ‘We hebben namelijk dubbel succes. We hebben heel veel duurzame opwek, waardoor er meer elektriciteit op het net wordt geladen. Maar we hebben ook een veel snellere elektrificatie dan we eerder hadden voorzien, bijvoorbeeld doordat bedrijven van gas op elektriciteit overstappen, er meer mensen in een elektrische auto rijden en er vaker hybride warmtepompen worden gebruikt om huizen te verwarmen. Daarom werken we op alle fronten aan een verlichting van die netcongestie.’

Jetten stelt het met de Tweede Kamer eens te zijn dat niet gewacht kan worden tot 2030 als de netverzwaring overal voor elkaar is. ‘We moeten dus in de tussentijd meer doen. Dat begint met besparen, besparen, besparen, want alles wat we niet hoeven te gebruiken, hoeft ook niet te worden geproduceerd of getransporteerd. Op het kaartje van netcongestie in Nederland zie je dat heel veel regio's op rood staan, maar de werkelijkheid is dat er in die regio's vaak maar een paar uur per jaar daadwerkelijk sprake is van fysieke tekorten aan netcapaciteit.’

Stikstofruimte
Erkens merkte tijdens het Kamerdebat op dat zonder stikstofruimte het stroomnet niet verzwaard kan worden. ‘Volgens mij is dat gewoon de realiteit. Ik vind het lastig om te zeggen dat één sector prioriteit moet krijgen boven de andere, want er zijn natuurlijk een heleboel sectoren die stikstofruimte nodig hebben, zoals de woningbouw, de PAS-melders en ga zo maar door.’

Maar minister Jetten had onverwachts goed nieuws voor de Tweede Kamer. ‘In het kader van stikstof voor energie-infraprojecten geloof ik dat we in de derde herziening van de Richtlijn hernieuwbare energie uit Europa nu een haakje hebben om energie-infraprojecten sneller en makkelijker te vergunnen, omdat die projecten uiteindelijk leiden tot minder CO₂-uitstoot en minder stikstofuitstoot. Je hebt dan dus een tijdelijke negatieve impact die uiteindelijk een grote positieve impact heeft.'

Vergunningplicht
‘De derde herziening van de hernieuwbare energierichtlijn (REDIII) lijkt in de mogelijkheid te kunnen voorzien dat na een Plan-MER geen passende beoordeling meer nodig is voor energie-infrastructuur in aangewezen gebieden’. vervolgt Jetten. ‘Dat kan – na implementatie – betekenen dat er geen vergunningplicht meer geldt voor de kleine en tijdelijke stikstofdeposities bij de bouw van deze energie-infrastructuur, maar hiervoor is dan een wetswijziging noodzakelijk.’

Vlot trekken
Jetten stelt op nationaal en provinciaal niveau in overleg te zijn met de vergunningverlenende instanties hoe hij de vergunningverlening kan vlot trekken. ‘Daarover informeer ik de Tweede Kamer binnenkort uitgebreider. Dat geldt ook voor de verkenning naar een stikstofbank voor de energietransitie om die vergunningverlening nog verder te ondersteunen.’

De minister verwacht dat de stikstofbank voor de energietransitie eind 2023 gereed zal zijn om de vergunningverlening te ondersteunen. 

Te langzaam
De minister stelt verder dat het flexibel vermogen dat bij bedrijven beschikbaar is – en onder meer via congestiemanagement benut moet worden – nog te weinig ingezet wordt.

‘De netbeheerders zijn volop in gesprek met allerlei potentiële bedrijven die flexibeler contracten zouden kunnen afsluiten. Ik vind het nog te langzaam gaan. Ik wil met minister Adriaansens na de zomer een grote werkconferentie organiseren voor het bedrijfsleven, waarin we dit een hele dag met elkaar gaan doornemen. Je merkt vooral dat er ook veel koudwatervrees is. Dat is ook wel begrijpelijk. Als je 30 jaar lang je fabriek op een bepaalde manier hebt gerund en gewend bent dat er altijd stroom uit het stopcontact komt, maar je het nu opeens op een heel andere manier moet doen, dan vraag je je af: what’s in it for me? Is het dan even betrouwbaar als het nu is? Dat moeten we deels ontdekken en de goede voorbeelden delen. We zijn dus aan het kijken of we met de netbeheerders ook meer expert pools kunnen ontwikkelen met mensen die goed begrijpen hoe je de gesprekken met die bedrijven voert. Die mensen kunnen als een soort vliegende brigade het land doorgaan om die gesprekken te voeren.’