Holland Solar: ‘Voer salderingsregeling in voor duurzame warmte’

In Nederland staat in 2050 in het meest optimistische scenario 33 petajoule aan zonnecollectoren opgesteld en heeft 50 procent van de woningen een zonneboiler. Nu de Nederlandse gemeenten drukdoende zijn met het omzetten van hun Transitievisies Warmte in Wijkuitvoeringsplannen is voor zonnewarmte het moment van de waarheid aangebroken. Vrijwel alle Nederlandse gemeenten hebben in de afgelopen 2 jaar een Transitievisie Warmte vastgesteld. Daarin staan de plannen om woonwijken aardgasvrij te maken. Het opstellen van Wijkuitvoeringsplannen door gemeenten is een verdiepingsslag die met alle belanghebbenden gezamenlijk gemaakt wordt.

Haltes
Waar de Transitievisies Warmte de beoogde bestemming van de reis bepalen, zijn de Wijkuitvoeringsplannen de haltes waarlangs de route loopt. Het Wijkuitvoeringsplan beschrijft namelijk de concrete aanpak om een wijk, buurt of dorp aardgasvrij te maken. Inwoners, de gemeente en betrokkenen kiezen in samenspraak de alternatieve warmtevoorziening(en). Dit vraagt om maatwerk, omdat elke wijk anders is.

‘Het beantwoorden van de vraag wanneer welke woonwijk van het aardgas af moet en hoe dat samen met burgers te organiseren, was al dermate spannend dat de keuze voor een of meerdere technologieën in de transitievisies veel minder het onderwerp van gesprek was’, constateert Veenstra. ‘Er zijn standaardscenario’s opgesteld en generieke oplossingen geformuleerd. In bijna elk scenario kan zonnewarmte echter wel een rol spelen. Nu met het opstellen van de Wijkuitvoeringsplannen de detailfase aanbreekt – en er achter de voordeur van burgers iets moet gebeuren – wordt het interessant. Standaardisatie en opschaling tegen een voorspelbare prijs zijn belangrijke randvoorwaarden om de warmtetransitie te laten slagen.’

Overgeslagen
Zonnewarmte hoeft zich daarbij naar het idee van Veenstra niet druk te maken over het risico om overgeslagen te worden. ‘Je kunt ervan uitgaan dat de koek zo groot is, dat alle technologieën aan bod komen. We zullen allemaal héél hard moeten rennen om de benodigde spullen op het juiste moment op de juiste plek te krijgen. Individuele bedrijven en sectoren moeten zich niet blindstaren op concurrentie met andere technieken, want dat brengt het risico met zich mee dat we straks met een mogelijk tekort aan producten en installateurs kampen. In 2050 moeten alle woningen van het aardgas af zijn en daar zullen we hemel en aarde voor moeten bewegen.’

Ook voor de Haagse politici betekent dit werk aan de winkel. Veenstra: ‘Een gemeente heeft op basis van de huidige wetgeving bijvoorbeeld geen bevoegdheid om te bepalen wanneer de wijk van het gas af gaat. Als gemeenten dat recht niet krijgen en het Rijk niet meer moeite doet om uit te leggen waarom Nederlanders van het gas af moeten, wordt de warmtetransitie onhaalbaar. Slechts enkele wethouders zullen in dat geval hun vingers durven te branden aan dit dossier. Tegelijkertijd is het ook geen sinecure om de benodigde bevoegdheid voor gemeenten te regelen.’

10 procent
Veenstra denkt dat de zonnewarmtetrein – die zeker na het uitbreken van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne door de hoge gasprijzen op stoom is gekomen – in ieder geval niet meer te stoppen is. ‘Vooropgesteld: de potentie van zonnewarmte is groot, tot 10 procent van de totale warmtevraag; dat is inclusief de warmtevraag van de industrie. Netbeheer Nederland houdt in de meest recente scenariostudies voor het jaar 2050 rekening met maximaal 33 petajoule zonnewarmte, maar het potentieel is meer dan het dubbele, schatte TNO in. Want ook bij bijvoorbeeld zwembaden, foodbedrijven en agrariërs kan zonnewarmte veel betekenen.’

Tegelijkertijd constateert Veenstra dat een dergelijk volume vooralsnog nog lang niet in beeld is. ‘De hoge gasprijzen hebben in het afgelopen jaar wel een positieve invloed gehad. De verkoop van zonneboilers en zonnecollectoren is met een factor 3 tot 4 gegroeid. Er is bij burgers en bedrijven geloof in deze technologie. De interesse is groot en daar willen we als zonnewarmtesector van profiteren.’

Lees het volledige interview met Amelie Veenstra en Kirsten Notten hieronder in de mei 2023-editie van Solar Magazine.