Een zonnepark veroorzaakt hagel en beschadigt fruit – waar of niet waar?

Een fruitteler wil geen zonnepark op een perceel in de buurt. Naast toenemend verkeer en meer vogels door nieuwe aanplant, vreest hij onder andere voor het ontstaan van meer hagelbuien die schade aan zijn fruit veroorzaken. Hij bracht zijn zaak onlangs voor de rechtbank Midden-Nederland. Die ging niet mee in zijn betoog, ook niet in zijn meteorologische argument, omdat het onvoldoende aannemelijk was gemaakt.

Is hagel door een zonnepark überhaupt aannemelijk te maken?
‘Ik zou zeggen van niet. Om een hagelbui te veroorzaken, moet een grote hoeveelheid lucht opgewarmd worden die uiteindelijk via atmosferische convectie een grote bui wordt. De hoeveelheid energie in zo’n bui is zo groot, dat een kleine verandering aan de grond daar moeilijk een grote rol in kan spelen.’

Het is volstrekt ondenkbaar?
‘Nederland heeft een gematigd klimaat dat wordt gedomineerd door weerssystemen vanaf zee. Heel anders bijvoorbeeld dan in een woestijn in de Verenigde Staten, waar de ondergrond veel witter is en het albedo-effect dus veel sterker. Zelfs onder die conditie is er alleen sprake van opwarming in de directe nabijheid van de zonnepanelen. In de tropen is het alweer anders. Daar is de zonnestraling veel sterker dan in Nederland en wordt het weer meer lokaal gedreven. Maar dan nog zouden er daar vele vierkante kilometers aan zonnepanelen nodig zijn voor invloed op de neerslag.’

De fruitteler vreesde ook de lichtschittering van de zonnepanelen, de rechter gaf onder andere aan dat die naar boven wordt gekaatst door de hoek waaronder ze worden geplaatst…
‘Dat is een interessante kwestie. Het weerkaatsen van licht zou ook tot extra diffuse straling – licht dat verstrooid is door wolkendruppels of luchtdeeltjes – kunnen leiden in nabijgelegen fruitboomgaarden. We weten dat dit gunstig kan zijn voor de groei van planten en bomen omdat het makkelijker het gewas binnendringt. Wij doen veel onderzoek op dit vlak bij Wageningen University & Research (WUR), bijvoorbeeld in het kader van agri-pv-systemen. Hypothetisch zou een fruitteler dus voordeel kunnen hebben van een zonnepark in de buurt. Dit zou een leuk onderzoeksonderwerp zijn.’

Hoe vaak krijg jij als associate professor bij de groep Meteorologie en Luchtkwaliteit vragen over meteorologische effecten van zonneparken?
‘Wij onderzoeken hoe de atmosfeer zich boven land gedraagt en hoe dit leven en milieu beïnvloedt. Mijn research op het gebied van zon-pv focust zich onder andere op het mogelijk maken van gedetailleerdere weersvoorspellingen. Accurate prognoses aangaande de hoeveelheid en variatie van straling die op zonnepanelen valt, zijn bijvoorbeeld van groot belang voor de beheerders van elektriciteitsnetten. Maar er komen hier ook met regelmaat verontruste vragen binnen over de meteorologische effecten van zonneparken.’

Bijvoorbeeld van?
‘Gemeenten die te maken krijgen met protesten van omwonenden van een gepland zonnepark, onder meer omdat ze vrezen voor opwarming van de omgeving. Hoewel zonneparken nodig zijn voor onze energietransitie, is verzet niet vreemd. Er kunnen goede argumenten voor worden aangevoerd en die moeten serieus worden genomen. Maar gevolgen voor het lokale weer en klimaat zijn te verwaarlozen. Ik wil graag bijdragen aan het wegnemen van de angsten van mensen door ze uit te leggen wat de meteorologische effecten zijn en dat deze reuze meevallen.’