Het Dilemma | Vervuiler gaat betalen – hoeveel industriële bedrijven moeten tent sluiten in 2039?

Hoe kijk jij naar de klimaatwetgeving die deze week in Brussel werd bekrachtigd?
‘Het is een heel breed pakket. Wat er voor mij uitspringt, is het ingrijpen in de bestaande emissiehandel – ETS – voor de energiesector en industrie. Die wordt afgebouwd naar 0 in 2039. Over 16 jaar moet iedere kilowattuur elektriciteit dus CO2-vrij zijn. De implicaties zijn ongelofelijk groot.’

Voor andere sectoren gelden andere regels?
‘Vreemd is dat niet. De energiesector en industrie zijn verantwoordelijk voor de helft van de uitstoot van broeikasgassen in Europa. In 2050 moet iedereen op 0 zitten. Maar met deze maatregel zetten we dus snel een flinke stap in de goede richting.’

Is het haalbaar?
‘Het totale ETS-budget wordt steeds kleiner. Over enkele jaren is dat al ingrijpend afgebouwd. De betreffende bedrijven kunnen daar niet aan ontkomen. Het ligt nu vast in de wet en die is in lijn met het doel van een 100 procent klimaatneutraal energiesysteem in 2050.’

Het maakt die ambitie flink tastbaarder.
‘Exact, en dat is grote winst. We hebben het niet meer over de strategische doelen van politici en beleidsmakers. Zo van dit is wat we met zijn allen willen doen, mooi als we het halen, jammer als dat niet zo is. Dit is heel concreet. Het gebeurt nu echt. Je moet je erin schikken en ernaar handelen.’

Maar gaat het ook echt gebeuren?
‘De energiesector draait al voor 85 procent op hernieuwbare energie in 2030. Het laatste stukje regelbaar vermogen bestaat uit kolen- en gascentrales die CO2-vrij moeten worden. Vanzelf zal het niet gaan, maar CO2-neutraal voor 2039 moet gewoon kunnen.’

Voor de industrie is het anders. Geen CO2-uitstoot door bedrijven zoals Tata Steel over 16 jaar, wie gelooft dat?
‘Het is geen kwestie van geloof maar realiteit. De industrie moet van het gas af en aan de groene energie. Een tweede oplossing is het opslaan van CO2 in de bodem. Red je het niet tegen 2030, dan moet je de poort sluiten of weg uit Europa. Maar het is natuurlijk geen eenzijdig verhaal. De uitdaging is groot en vraagt om enorme politieke daadkracht. Die moet de juiste randvoorwaarden scheppen om industriële bedrijven te helpen in hun transitie.’

Welke dan?
‘De vraag naar elektriciteit zal minstens verdubbelen, de overheid zal een versnelling van de grootschalige productie van groene stroom moeten faciliteren. Er moet fors geïnvesteerd worden in de noodzakelijke infrastructuur; bijvoorbeeld het verzwaren van het net om zware industriële warmtepompen te laten draaien, CO2-afvang en -opslag (ccs)-voorzieningen en het aanleggen van leidingen voor waterstof. De vergunningverlening moet veel sneller. 8 jaar moeten wachten op een besluit is veel te lang. Daarnaast is financiële ondersteuning nodig om de concurrentiepositie van bedrijven niet in het geding te brengen.’

Is dat besef er wel in Den Haag?
‘De consequenties van de nieuwe klimaatwetgeving worden door velen onderschat, zowel in de industrie als de politiek. Iedereen moet nu wakker worden, het vandaag even laten doordringen en morgen aan de slag. Er liggen sinds deze week duidelijke wetten op tafel die bijdragen aan het keren van de rampzalige klimaatverandering waar we hard op afstevenen. Dat is positief, en het biedt ook kansen voor de industrie. De afgelopen tijd hebben bedrijven die op fossiel draaien doorgaans slechtere resultaten geboekt dan bedrijven die duurzame energie hebben omarmd.’