‘Er is meer dan zonne-energie op dak en veld – versnelling nieuwe vormen grootschalige opwek nodig’

Wanneer begon jij te pionieren met drijvende zonne-energiesystemen?
‘Het Nationaal Consortium Zon op Water organiseerde al in 2017 een project voor zonnepanelen op de Slufter in de Maasvlakte. Doel van dit innovatieproject was onderzoeken wat geschikte drijvende zonne-energiesystemen voor Nederland zijn. Sunprojects tekende destijds voor 1 van de 4 soorten installaties. Ik moest die technologie levensvatbaar maken namens zijn joint venture/start-up.’

Dat is even geleden.
‘Ik werk inmiddels bij Sunprojects zelf en leid hier onder andere de businessunit Floating Energy Solutions. Ook andere vormen van dubbelgebruik van pv zoals onze solar carports vallen onder mijn verantwoordelijkheden. De mogelijkheden van dit soort systemen zijn groot, maar ze zijn nog geenszins mainstream.’

Er zijn veel misverstanden over zon op water, zoals de titel van jouw lezing op 14 maart suggereert?
‘Het potentieel is enorm. De technologie is echter nog in ontwikkeling. We weten nog niet genoeg over de impact op de biodiversiteit en natuur in het algemeen. Grote wateroppervlakken bevinden zich vaak in de nabijheid van of in Natura 2000-gebieden, of ze worden bijvoorbeeld gebruikt voor scheepvaart; regelgeving en vergunningverlening zijn complicerende factoren. De huidige locaties zijn doorgaans plekken waar dat allemaal minder speelt, bijvoorbeeld zandafgravingen. Er wordt dus nog relatief weinig gerealiseerd ten opzichte van het totale potentieel.’

Wat zijn die fabeltjes?
‘Een voorbeeld van een logisch lijkende maar incorrecte aanname is dat reflectie van licht op water de capaciteit van systemen enorm vergroot. In werkelijkheid is dat niet zo, het licht wordt grotendeels geabsorbeerd door het water. Ook de dynamische werking van wateroppervlakken op systemen wordt onderschat. Door golfbewegingen is de oriëntatie van zonnepanelen vaak niet stabiel en de belasting op het drijfsysteem wordt zwaar onderschat. De koeling van het water heeft doorgaans wel een flink positief effect op de businesscase, het kan de opbrengst met ongeveer 2 procent verhogen.’

Hoe versnel je de uitrol van zon op water?
‘Het is sowieso een langzaam proces. Voldoende kennis en praktische ervaring opbouwen kost tijd. Maar meer investeren in onderzoek en pilots helpt. Het mooie van zon op water is ook dat het steeds meer deel uit kan maken van integrale projecten waarbij bijvoorbeeld ook recreatie en natuurontwikkeling kunnen worden meegenomen. Ook dat zal leiden tot meer bekendheid en acceptatie. Tegelijkertijd: met de Regionale Energiestrategieën (RES’en) hebben provincies en gemeenten nu een duidelijke uitvoerende taak in de energietransitie. Dubbelgebruik van ruimte is daarbij vaak een belangrijk thema. Dat zal de aandacht voor zon op water vergroten, zeker ook die voor solar carports.’

D66 gaf onlangs aan dat ze een verplichting wil om grote parkeerplaatsen te overdekken met zonnecarports.
‘De voordelen zijn legio. Op die locaties spelen geen discussies over biodiversiteit of aantasting van het landschap. Het is een mooie manier om aanbod en vraag bij elkaar te brengen in een stedelijke omgeving. De combinatie met het laden van elektrische auto’s is interessant. Maar de businesscases zijn niet zomaar gemaakt, met name door de kosten voor de onderbouw.’

De markt komt nog niet los?
‘Wij krijgen heel veel aanvragen, met name van organisaties met publieke taken zoals ziekenhuizen, gemeenten en eigenaren van parkeergarages. Bij die laatste heb je het dan in de regel over de realisatie van een solar deck; een zonnedak op de bovenste verdieping. Die projecten zijn echter nogal eens uitdagend door de onrendabele top.’

Het huidige subsidiestelsel is onvoldoende voor versnelling?
‘De subsidieregeling SDE+(+) heeft de realisatie van zonnedaken en zonnevelden enorm gestimuleerd. Met de energieprijzen van nu is het vooral een mooi vangnet. Maar het laaghangende fruit wat betreft zonnedaken is voor een belangrijk deel geplukt. Zonnevelden stuiten op steeds meer maatschappelijke bezwaren. We moeten doorpakken op beide om de energietransitie te realiseren, maar er is meer. De SDE++, of een opvolger, moet beter worden afgestemd op het mogelijk maken van solar carports. En gemeenten kunnen een belangrijk steentje bijdragen. Dat zie je bijvoorbeeld in Rotterdam waar solar carports als een belangrijk element van de energietransitie worden gezien en de realisatie financieel wordt ondersteund. Ook lokale subsidies kunnen dus een groot verschil maken.’

De lezing van Arnoud van Druten bijwonen? Kom op dinsdag 14 maart tussen 12:35 en 12.55 naar het seminar op Solar Solutions. Bestel hier uw toegangskaarten met de actiecode ‘SOLARMAGAZINE’.