Nederlandse regering onderzoekt 6 typen maatregelen als ‘opvolgers’ van prijsplafond

De regering besloot om de energierekening van Nederlanders te compenseren door een prijsplafond in te voeren.

Meer gerichte insteek
‘Maar vanwege de snelheid waarmee het pakket moest worden samengesteld, moesten er concessies worden gedaan aan de gerichtheid van maatregelen’, schrijft het kabinet in een brief aan de Tweede Kamer. ‘Het pakket is daarmee niet optimaal. Generieke maatregelen zijn structureel niet houdbaar voor de overheidsfinanciën, bieden ook ondersteuning aan bedrijven en huishoudens die dat niet nodig hebben en kunnen bovendien verduurzaming in de weg staan. Ook om inflatie niet verder aan te wakkeren, is een afbouw van de maatregelen noodzakelijk en zal waar nodig een meer gerichte insteek moeten worden gekozen.’

Het kabinet voorziet dat de afloop van de koopkrachtmaatregelen en het prijsplafond dreigen te leiden tot financiële problemen voor een aantal huishoudens. Daarom verkent het kabinet of het nodig is om ook in de jaren na 2023 instrumenten in te zetten en welke instrumenten er dan zijn die kunnen worden gericht op de groepen die het echt nodig hebben. Het te onderzoeken instrumentarium wordt door het kabinet ingedeeld in 6 groepen.

Bestaand instrumentarium
In de verkenning zullen ten eerste de mogelijkheden binnen het bestaand koopkrachtinstrumentarium worden uitgewerkt. ‘Dit betreft bijvoorbeeld aanpassingen in de fiscaliteit en toeslagen, zoals een verhoging van de arbeidskorting of een verhoging van de zorgtoeslag’, aldus de regering. ‘Daarnaast wordt een aantal andere specifieke minimaregelingen verkend.’

Aanpassingen energiebelasting
De tweede groep maatregelen betreffen de energiebelasting. De regering hierover: ‘Binnen de energiebelasting wordt gekeken naar de maatregelen die eerder zijn getroffen; verhogen van de belastingvermindering en het verlagen van tarieven. Daarnaast wordt onderzocht of met een nieuwe tariefschijf huishoudens gerichter gecompenseerd kunnen worden en of het mogelijk is om de belastingvermindering of de aanpassingen in tarieven inkomensafhankelijk te maken of verlaging van de btw op energie. Bovendien wordt een minimumtarief voor gas verkend.’

Energietoeslag
De mogelijkheid om een energietoeslag in te richten via het toeslagensysteem wordt als derde mogelijkheid verkend. ‘Hierbij wordt gekeken naar een variant die alleen afhangt van inkomen, maar ook naar de mogelijkheid om een koppeling te maken met het energielabel van een woning of het energieverbruik van het huishouden’, schrijft het kabinet. ‘Voor de uitvoering wordt hierbij zowel gekeken naar een nieuwe in te richten toeslag als naar aansluiting op de huur- of zorgtoeslag.’

Gerichte vormen prijsplafond
Ten vierde onderzoekt het kabinet ook mogelijkheden om het prijsplafond gerichter vorm te geven. Zo worden varianten uitgewerkt met lagere volumegrenzen, al dan niet gecombineerd met een hoge plafondprijs. Daarbij wordt eveneens gekeken naar de mogelijkheden om het plafond alleen te richten op het basisverbruik – of een percentage daarvan – of het historisch verbruik.

Daarnaast worden varianten verkend waarbij het prijsplafond gericht wordt toegepast op doelgroepen: ofwel voor huishoudens die wonen in slecht geïsoleerde woningen ofwel voor huishoudens met lage inkomens.

Maatregelen energiemarkt
Omdat de energierekening voor veel huishoudens problematisch is, worden als vijfde maatregel opties uitgewerkt die ingrijpen op de energiemarkt. Zo wordt er gekeken naar de mogelijkheid om collectief gas in te kopen of om een noodleverancier in te stellen voor huishoudens met lage inkomens of betalingsproblemen. Ook wordt bekeken of het mogelijk is om net als deze winter het afsluitbeleid aan te passen.

Lasten huurders
De laatste groep maatregelen betreft huurders, die een groot deel van de kwetsbare huishoudens vormen. Daarom wordt onderzocht of maatregelen getroffen kunnen worden die de lasten van huurders kunnen verlagen.

Ook wordt onderzocht of de energierekening van huurders in een corporatiewoning – deels – verlegd kan worden naar de verhuurder. Hierbij wordt specifiek gekeken naar een gerichte huurkorting voor huurders bij corporaties in woningen met een energielabel E, F of G.

2024
Het kabinet benadrukt dat het gaat om een inventarisatie van maatregelen die kunnen worden ingezet en spreekt nadrukkelijk van een eerste verkenning van de mogelijkheden. De regering zal in de voorjaarsnota beslissen op welke maatregelen wordt ingezet om het beleid op tijd te kunnen ontwikkelen voor invoering per 2024.

De maatregelen zullen in augustus, gelijktijdig met de besluitvorming over de koopkracht, definitief worden vastgelegd. Op dat moment komt er namelijk meer informatie beschikbaar over de ontwikkeling van de energieprijzen, inflatie en de laatste cijfers over het koopkrachtbeeld.