TNO: nog eens 90.000 huishoudens getroffen door energiearmoede

De getroffen huishoudens hebben hoge energiekosten, wonen meestal in een huis dat niet goed is geïsoleerd en hebben een laag inkomen.

Ruim 1 miljoen
TNO heeft een nieuwe analyse gemaakt op basis van de cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) uit 2020 gecombineerd met de hoge energieprijzen in 2022, plus de getroffen compensatiemaatregelen en de gerealiseerde energiebesparing in dat jaar.

De analyse toont aan dat de financiële compensatie de stijging van energiearmoede sterk heeft geremd. Zonder de financiële ondersteuning was het aantal energiearme huishoudens ten opzichte van 2020 verdubbeld tot ruim 1 miljoen huishoudens.

3 scenario’s
De TNO-analyse omvatte 3 scenario’s: een scenario met financiële compensatie en energiebesparing; een scenario zonder compensatie en een scenario zonder compensatie en zonder energiebesparing.

‘Door de scenario’s naast elkaar te leggen, wordt duidelijk dat de compensatiemaatregelen ruim 400.000 huishoudens hebben behoed voor energiearmoede’, duidt hoofdauteur Peter Mulder. ‘Onze inschatting is dat zonder deze ondersteuning het aantal energiearme huishoudens sinds 2020 verdubbeld zou zijn tot ruim 1 miljoen huishoudens in 2022; oftewel 12,5 procent van het totaal.’

12,7 procent inkomen
Energiearme huishoudens gaven in 2022 naar schatting gemiddeld 12,7 procent van hun inkomen uit aan energiekosten, in 2020 was dat 9 procent. Dat is een gemiddelde stijging van de energierekening van energiearme huishoudens van 65 euro per maand, tot gemiddeld 190 euro in 2022.

Zonder compensatie was dit gemiddelde bedrag volgens de onderzoekers naar schatting opgelopen tot ongeveer 260 euro per maand. Voor de totale populatie in Nederland schatten ze dat huishoudens in 2022 gemiddeld 7,8 procent van hun inkomen kwijt waren aan energiekosten, tegenover 4,2 procent in  2020. De groep energiearme huishoudens in de energetisch meest slechte woningen is het hardst getroffen door de gestegen energieprijzen: zij waren in 2022 naar schatting gemiddeld 16,3 procent van hun inkomen kwijt aan energiekosten.

Woningcorporatie
Ruim twee derde van de energiearme huishoudens woont in een huurwoning van een woningcorporatie. Bijna 20 procent huurt van een particuliere eigenaar en ongeveer 12 procent heeft een koopwoning. Eenpersoonshuishoudens en eenoudergezinnen zijn (sterk) oververtegenwoordigd onder de energiearme huishoudens.

Tussen 2020 en 2022 hebben met name gezinnen verhoudingswijs meer te maken gekregen met energiearmoede. Van de energiearme huishoudens die in een energetisch zeer slechte woning leven, bestond in 2022 naar schatting 33 procent uit gezinnen met kinderen, waar dat in 2020 nog 19 procent was.

Flevoland
De hoogste percentages energiearmoede in 2022 zijn te vinden in Noordoost-Groningen, Zuid-Limburg, Rotterdam, Den Haag, Arnhem en omgeving, Almelo en Enschede. Tussen 2020 en 2022 is de sterkste toename te zien in Flevoland – in Almere, Lelystad, Dronten – en in de gemeenten Helmond, Rotterdam, Tiel, Doesburg, Assen, Enschede, Gorinchem, Vlaardingen, Westervoort, Amsterdam en Diemen. Daarmee lijkt volgens TNO een trend zichtbaar dat energiearmoede verstedelijkt.

Uit een tweede studie van TNO blijkt dat zorgkosten van huishoudens hoger zijn naarmate de energiekwaliteit van hun huis slechter is. Deze correlatie is vooral sterk in het geval van kinderen onder de 18 die leven in een huis met een zeer lage energiekwaliteit waar de verwarming uit of laag staat. Dit wijst niet alleen op negatieve gevolgen voor de direct betrokken huishoudens, maar ook op aanzienlijke maatschappelijke kosten. Om goed te kunnen duiden wat hier precies speelt, is meer onderzoek nodig met meer gedetailleerde zorg- en gezondheidsdata en met andere methoden om eventuele causale relaties en de grootte daarvan te duiden.