Nationale grondstoffenstrategie: kabinet wil grondstoffen voor zonnepanelen veiligstellen

Met de grondstoffenstrategie wordt niet alleen ingezet op voldoende beschikbaarheid van kritieke mineralen en metalen, maar ook op circulariteit, het vinden van minder schaarse alternatieven en het verkleinen van de impact op mens en milieu.

Kritiek
De nationale grondstoffenstrategie is opgesteld onder leiding van minister Adriaansens van Economische Zaken en Klimaat, minister Schreinemacher voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking en staatssecretaris Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat. Met de strategie geeft het kabinet invulling aan diverse moties van de Tweede Kamer die de regering opriepen om de beschikbaarheid van grondstoffen die kritiek zijn voor het behalen van de klimaatdoelstellingen zeker te stellen.

‘De energietransitie leidt tot een wereldwijde vraagverschuiving van fossiele grondstoffen zoals kolen, olie en gas, naar kritieke grondstoffen zoals lithium, kobalt en zeldzame aardmetalen’, schrijven de ministers aan de Tweede Kamer. ‘De groeiende toepassing van bijvoorbeeld windturbines, zonnepanelen en accu’s leidt wereldwijd tot een fors toenemende vraag naar deze kritieke metalen. De Europese Unie is voor veel van deze materialen afhankelijk van import van (bewerkte) grondstoffen en halffabricaten uit derde landen.’

Sleuteltechnologieën
Waar de Nederlandse bodem zelf nauwelijks kritieke grondstoffen bevat, ziet het kabinet toch volop kansen. Door in eigen land en elders in de EU meer raffinage-, verwerkings-, assemblage- en transportcapaciteit op te bouwen – en beter samen te werken met andere grondstofrijke landen – kan volgens de bewindslieden bijvoorbeeld de kwetsbaarheid bij tekorten verminderd worden.

Ook moet de kennis en het innovatief vermogen van Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen meer benut worden voor het slim ontwerpen van producten, het terugwinnen van kritieke grondstoffen en het terugdringen van negatieve effecten op het milieu. Daarom gaat het kabinet in zijn innovatiebeleid scherper kiezen voor sleuteltechnologieën die bijdragen aan digitalisering, circulariteit en verduurzaming. Een voorbeeld dat hierbij genoemd wordt, is technologie van TNO waardoor 200 keer minder iridium nodig is voor elektrolysers die groene waterstof produceren.

Circulaire zonnepanelen
Ook circulaire strategieën zijn een belangrijk onderdeel in de nationale grondstoffenstrategie om de leveringszekerheid van grondstoffen te vergroten en de negatieve milieu-impact te verkleinen. Daarmee draagt de uitvoering van de grondstoffenstrategie volgens de 3 ministers bij aan de ambitie van het kabinet om toe te werken naar een volledig circulaire economie in 2050. Het kabinet is bijvoorbeeld van plan om innovatie te stimuleren door circulaire eisen op te nemen in aanbestedingen.

‘Bij het ontwikkelen van voorstellen voor de derde ronde van het Nationaal Groeifonds (NGF) legt het ministerie van Economische Zaken en Klimaat de focus op de 3 transities genoemd in het coalitieakkoord, waaronder de circulaire economie’, schrijven de ministers aan de Tweede Kamer. ‘Momenteel werkt het ministerie samen met partners aan voorstellen op het vlak van biobased chemicals, circulaire zonnepanelen en circulaire batterijtechnologie.’