PBL: doel 35 terawattuur wind- en zonne-energie in 2030 nog haalbaar, maar snelheid uitrol afgenomen

Dat concludeert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in de ‘Monitor RES 2022: Een voortgangsanalyse van de Regionale Energiestrategieën’. Bij de vorige RES-monitor stelde het PBL al dat het volle stroomnet een groot knelpunt is voor het realiseren van het 35-terawattuur-doel.

Uitdagingen
Voor de RES-monitor 2022 heeft het PBL de 30 Nederlandse energieregio’s gevolgd tijdens de uitvoering van hun plannen en beschouwt het de nationale resultaten in bredere context. De onderzoekers handhaven de verwachting dat wind- en zonneparken op land 41 terawattuur elektriciteit zullen produceren in 2030. Dit is een middenwaarde in een bandbreedte van 35 tot 46 terawattuur. Een deel van de projecten die onderdeel zijn van het totaalbod van 55,1 terawattuur zal namelijk nog afvallen.

Het PBL spreekt van nadrukkelijke uitdagingen voor zowel de korte als langere termijn. De onderzoekers wijzen erop dat voor veel van de initiatieven de trajecten rond maatschappelijk en bestuurlijk draagvlak, ruimtelijke planvorming, financiering of het verkrijgen van een aansluiting op het netwerk namelijk nog niet zijn afgerond of zelfs nog niet zijn gestart. ‘Tegelijkertijd zou een hogere realisatie dan 35 terawattuur goed passen bij een sneller groeiende vraag naar hernieuwbare elektriciteit door hoge gasprijzen en vergroening van de economie conform de REPowerEU-plannen van de Europese Commissie’, stellen de PBL-onderzoekers.

Pijplijn droogt op
De realisatie van projecten voor grootschalige zon-pv en wind op land is het afgelopen jaar doorgegaan. De geschatte elektriciteitsproductie in 2030 uit operationele, aangesloten projecten is met 4 terawattuur gegroeid tot 23 terawattuur. Tegelijkertijd is de geschatte productie uit ‘de pijplijn’ van voorgenomen maar nog niet gerealiseerde projecten met subsidiebeschikking én vergunning met eenzelfde 4 terawattuur gekrompen. Samen bedraagt de geraamde productie uit operationele en ‘pijplijn’-projecten 31 terawattuur in 2030.

Als de afname van de voorraad pijplijnprojecten het begin is van een neergaande trend, door de belemmeringen bij de uitvoering van de RES-plannen, dan kan regionale ontwikkeling van hernieuwbare-elektriciteitsproductie volgens het PBL in het slop raken. Dat kan vooral problematisch zijn voor regio’s waarvan een groot deel van het bod nog niet bestaat uit concrete pijplijnprojecten. Het risico is dat stagnatie deze regio’s de prikkel ontneemt om door te gaan met het verwezenlijken van lokale klimaat- en energieambities en waardoor de realisatie ervan achterop dreigt te raken.