Pv-trendrapport van IEA geeft hoop en moed: ‘Zonne-energie begint belofte waar te maken’

Het veiligstellen van levering en aanbod van energie. Vanuit die gedachte werd het IEA in 1974 opgericht. Die opgave is actueler dan ooit, en dat geldt tevens voor de energietransitie. Ook daar wil de organisatie aan bijdragen, onder andere middels het samenwerkingsprogramma Photovoltaic Power Systems Programme (PVPS). Dat kent 8 zogenaamde ‘nu actieve taken’ waarin wetenschappers in internationaal verband samenwerken op verschillende onderzoeksvelden. Nederland wordt hierbij onder anderen vertegenwoordigd door Wilfried van Sark, hoogleraar Integratie van zonne-energie aan het Copernicus Instituut voor Duurzame Ontwikkeling van de Universiteit Utrecht.

Wat is het belang van het rapport Trends in Photovoltaic Applications 2022?
‘Het wordt gemaakt door de groep die verantwoordelijk is voor taak 1 – Strategic PV Analysis & Outreach. Dit is een denktank; kennisdisseminatie staat centraal. Ook deze 27^ste editie geeft een helder inzicht in de stand van zaken in zonne-energie, niet alleen in de 31 landen die lid zijn van IEA, maar wereldwijd.’

Pv is een mainstream bron van elektriciteit, de kern van de energietransitie, onstuitbaar en de weg naar decarbonisatie. Dat is samengevat de conclusie. Kun jij je daarin vinden?

‘De statistieken zien er goed uit. De markt groeide in 2021 uit tot 174 gigawattpiek. Met de energiecrisis van 2022 werd ondanks de naweeën van corona nog meer geïnstalleerd. Begin dit jaar werd wereldwijd energie geproduceerd door pv-energiecentrales met een totale capaciteit van 945,7 gigawattpiek. Daarmee wordt 1.060 miljoen ton CO2-equivalent bespaard.’

Dat klinkt indrukwekkend…
‘Dit rapport werd geschreven door mensen die geloven in zonne-energie, dat is een kanttekening die je best mag maken. Maar cijfers liegen niet. Zonne-energie maakt haar belofte waar. Deze publicatie geeft hoop en moed, laat zien dat een hernieuwbare-energiesysteem over 25 jaar niet onrealistisch is. Er zijn mensen met de overtuiging dat daar meer voor nodig is dan zon, wind, waterstof en opslag. Maar het kan dus prima.’

Dat moet jou goed doen…
‘Ik ben altijd een voorvechter van zon en wind geweest. Het gaat de goede kant op, en steeds sneller. De rol die Nederland daarbij speelt, is ook mooi te zien in deze publicatie. We zijn uit de top 10 gevallen wat betreft het jaarlijks marktvolume pv, dat was onvermijdelijk als klein land. Maar we zijn nummer 2 wat betreft zonnestroom per hoofd van de bevolking; 818 wattpiek oftewel 2 grote zonnepanelen per persoon.’

Wat valt jou verder op?
‘Europa en de Verenigde Staten lijken zich herpakt te hebben in de jaarlijkse groeigetallen, maar het is nog een lange weg om China voorbij te streven in het toepassen van zonne-energie. Het is verleidelijk te stellen dat die trend zich zal doorzetten als gevolg van de energietransitie en het streven naar meer onafhankelijkheid in onze energievoorziening, zowel in Europa als Amerika. Daarnaast worden er interessante ontwikkelingen aangaande de uitrol van zonne-energie en beleid geschetst.’

Je bedoelt subsidiëring?
‘Ongeveer 1 op de 3 grote pv-installaties wordt nu gerealiseerd zonder subsidie. Daarmee gaan we de kant op die offshorewind al is ingeslagen, en dat is een heel goed teken. Daarnaast wordt het belang van beleid ten aanzien van zelfconsumptie benoemd, hoewel dat niet in detail wordt uitgewerkt. In Nederland staat nu 16 gigawatt aan pv-capaciteit opgesteld en dat wordt snel meer. Dat legt een grote druk op de elektriciteitsnetten. Het zou dus goed zijn als we de energie die we op de daken van onze huizen opwekken zoveel mogelijk zelf gebruiken. Dat pleit na of tijdens het afschaffen van de salderingsregeling voor investeren in energieopslag, afhankelijk van de kostenontwikkelingen van batterijen.’

Heb je het over het benutten van het potentieel van pv, dan heb je het ook over nieuwe toepassingen…
‘Het combineren van landbouw en zonne-energie wordt benoemd als zeer interessant. Doen we dat op 1 procent van Europese landbouwgronden, dan levert dat 400 gigawattpiek aan zonnestroom op. Dat is enorm, en 1 procent is niet veel. Maar het brengt natuurlijk veel discussie met zich mee; hoe gaan we dat op een acceptabele manier doen? Nog zo’n kansrijke ontwikkeling is floating solar. Daarbij wordt heel specifiek gewezen naar de zeer innovatieve offshoresystemen die in Nederland en België worden ontwikkeld.’

Is trends in Photovoltaic Applications 2022 een goednieuwsshow?
‘Ik word heel blij van dit rapport. Maar er worden ook uitdagingen in benoemd, onder andere bipv. Het integreren van zonne-energie in gebouwen (bipv) blijft nog een worsteling, een nichemarkt die maar niet loskomt. Dat heeft onder andere te maken met de diversiteit aan oplossingen. We moeten naar standaardisatie, te beginnen in de gemakkelijke toepassingen, bijvoorbeeld in gevels. Anders blijft bipv nog lang die belofte van de toekomst.’