Begin september stelde Henri Bontenbal (CDA) Kamervragen aan energieminister Rob Jetten. Betalen huishoudens zonder zonnepanelen te veel omdat de kosten van de salderingsregeling door de energieleveranciers over hen gesocialiseerd wordt? Peter Desmet, chief executive officer van Solarclarity Group – groothandel Solarclarity en energiemanagementplatform BLIQ – vindt dat Bontenbal een punt heeft. ‘De salderingsregeling was fantastisch, nu werkt hij contraproductief.’
Hoe zie jij het huidige energielandschap?
‘Het zijn beroerde tijden voor de mensen, maar gouden tijden voor de zonne-energiesector. Zon-pv maakt een ongelofelijke groei door, en niet alleen in Nederland. Het is alle zeilen bijzetten. Iedereen heeft het daarbij over een tekort aan producten en mensen, maar ik heb het over een teveel aan vraag. Er is geen sector die op stel en sprong kan opschakelen wanneer die met een factor 2 à 3 toeneemt.’
Zitten we in een kortstondige hausse?
‘Ik denk dat het kwartje nu echt gevallen is, in iedere geval wat betreft het belang van onafhankelijkheid van gas van twijfelachtige regimes. Ons bedrijf is geboren uit activisme; het creëren van een hernieuwbare-energiesysteem omdat dat dé manier is om de klimaatcrisis te keren. Maar van mij mag het ook op deze wijze; een versnelling van verduurzaming met het terugdringen van kosten als belangrijkste drijfveer. Als het maar gebeurt…’
Het ging nog niet snel genoeg?
‘Zonne-energie is al enkele jaren de snelstgroeiende energiebron in de wereld. Raar genoeg zien overheden, de Europese Unie en ook die in Nederland, nog steeds niet echt wat er aan de hand is. Ze hebben het bijvoorbeeld over het benoemen van gas als groene energiebron, en over kernenergie en waterstof en wat dat over 15 jaar kan betekenen. Er rijdt hier echter iedere 15 minuten een vrachtwagen met zonnepanelen weg. Die leveren over 15 uur groene energie op. Dat is de werkelijkheid van nu, en die van het aankomende decennium. Daarin moet worden geïnvesteerd, maar er is ook een keerpunt bereikt.’
Wat bedoel je daarmee?
‘Kijk naar de politieke discussie over het afbouwen van de salderingsregeling in Nederland. Het zou in 2023 van start gaan. Nu heeft men het over 2025. Daarbij ontbreekt een onderbouwing op basis van gedegen kennis van zaken. Ons energiesysteem is fundamenteel veranderd door het toevoegen van zon en wind; problemen met netcapaciteit en de schommelingen in elektriciteitsprijzen nemen alleen maar toe. Moeten we zonnepanelen dan volop blijven subsidiëren?’
Het hele energiesysteem moet op de kop?
‘Er is een grens bereikt. We moeten de volatiliteit in aanbod van groene stroom gaan managen; een technisch element van timing gaan inbouwen. Dat is al tijden duidelijk, het wordt al jaren door vele partijen aangegeven. Maar de politiek, en ook partijen zoals de Consumentenbond en Eigen Huis, steken de kop in het zand. Het afbouwen van saldering is natuurlijk geen leuke boodschap, zeker niet in deze tijd. Het is ook lastig uit te leggen aan de consument dat het moet. Maar zonnepanelen verdienen zichzelf echt wel terug. Bovendien leidt saldering anno 2022 tot ongelijkheid tussen mensen met en zonder zonnepanelen.’
Je bent het eens met Bontenbal?
‘Deels. De elektriciteitsprijs daalt steeds vaker tot 0 of daaronder. Salderende huishoudens verwachten dan nog steeds een flinke vergoeding voor de stroom die ze aan het net leveren, een niet-marktconforme prijs. Dat heeft uiteraard een verhogend effect op het elektriciteitstarief. We kunnen bovendien niet van energieleveranciers vragen dat ze het ene huishouden sponsoren en daarmee andere benadelen. Daarnaast moet iedereen meebetalen aan onbalanskosten, en die worden hoger naarmate er meer zon en wind komt. Er is dus sprake van overdracht van welvaart van de huishoudens zonder zonnepanelen naar de huishoudens mét zonnepanelen, zoals Bontenbal zegt. Daar moeten we heel voorzichtig mee zijn.’
Voorzichtig?
‘De salderingsregeling was fantastisch. Ze heeft zonne-energie groot gemaakt in Nederland. Afgelopen augustus werd maar liefst zo’n 25 procent van onze stroom door zonnepanelen opgewekt. Het is echter hoog tijd om de regeling af te bouwen, en wel nu. We moeten naar een systeemaanpak om de energietransitie inclusief te houden en omdat die anders stilvalt.’
En daarover heeft Bontenbal het niet…
‘Ik mis het verhaal over de volgende noodzakelijke stap: inzetten op opslag. Door energie vast te leggen voor gebruik op een later moment kunnen de prijsfluctuaties op de day ahead-markt worden gedempt en kunnen we het net beter benutten. Vergeet ook niet dat wanneer je je zonne-energiesysteem afschakelt omdat de spanning op het net te hoog is – en dat komt steeds vaker voor – je niet meer opwekt en dus ook niet saldeert. Ik denk weleens dat we in Nederland een paar jaar terug in de tijd praten, bijvoorbeeld in vergelijking met Vlaanderen, Zweden en Duitsland. We vinden het allemaal heel spannend, die batterij. We willen ons eerst verdiepen in alle ins en outs over die nieuwe technologie, wat dat dan betekent en wat we allemaal moeten regelen. Daarin lopen we toch echt achter. In Vlaanderen gaan ze sinds het afschaffen van de terugdraaiende teller met vele duizenden per maand over de toonbank. We hoeven het wiel echt niet opnieuw uit te vinden.
Je wilt een subsidie op de thuisbatterij?
‘Nog 2 jaar uitstel voor het afbouwen van saldering en dan pas beginnen met opslag, dat kunnen we ons niet veroorloven. Ik ben echter an sich geen voorstander van subsidies. Waarom die thuisbatterij niet gewoon vrijstellen van btw, net zoals zonnepanelen? Ik denk dat we er dan al zijn, zeker gezien de enorme interesse van de consument. Maar los daarvan: thuisbatterij, buurtbatterij, grote opslagsystemen of andere vormen van opslag, het maakt me in principe niet zoveel uit. We moeten gewoon onder ogen zien dat we een incompleet energiesysteem hebben gebouwd en beginnen met flexibiliseren.’