Het Dilemma | Moeten zonnepanelen op appartementsdaken worden verplicht?

Zon op dak prijkt bovenaan de energieladders van vele gemeenten en provincies. Alle Nederlandse daken zullen moeten worden benut om de energietransitie te realiseren. Toch gaat de uitrol van zonnepanelen op platte daken van woningcomplexen vooralsnog moeizaam, zo constateert directeur van de landelijke coöperatie voor energiecoöperaties Siward Zomer. Hij pleit voor een verplichting, maar wel een haalbare.

Waarom liggen er relatief nog zo weinig zonnepanelen op appartementen?
‘Omdat het veel moeite is; de drempel is hoog. Of het nou huur of koop betreft; het vergt veel uitzoekwerk en het is lastig te organiseren, bijvoorbeeld wat betreft de nodige contracten. Burgers zitten daar niet op te wachten. Installateurs van zonnepanelen ook niet, zij hebben immers werk zat op dit moment en kiezen dan de weg van de meeste weerstand.’

Zie jij grote verschillen tussen de inspanningen van private verhuurders en woningcorporaties?
‘Grote vastgoedinvesteerders staan op afstand van hun huurders, letterlijk en figuurlijk. De generieke houding is: “Het is jullie huur, het is jullie energierekening. Waarom zouden wij in actie komen? Het is alleen maar een extra inspanning en die levert niets extra’s op.” Alleen dat pleit al voor verplichting, anders verandert er niets. Voor woningcorporaties ligt het anders.’

Die moeten hun woningbestand al wettelijk verduurzamen?
‘Dus zie je in toenemende mate zonnepanelen op sociale huurwoningen. Er zijn bovendien al een aantal partijen die hen kant-en-klare modellen aanbieden en dus het grote werk uit handen nemen; ook wij doen dat in samenwerking met Wocozon. Dat woningcorporaties die investeringen niet mogen meetellen in een energielabel zet echter nog wel een onwenselijke rem op hun uitrol van pv, ook op platte daken.’

Is er een rol voor energiecoöperaties weggelegd bij het versnellen van het leggen van zonnepanelen op woningcomplexen?
‘Collectieve hernieuwbare-energievoorzieningen met zon en wind is onze corebusiness. Dus ja. Dat gebeurt ook in de praktijk. Een voorbeeld is Enschede Energie. Die energiecoöperatie heeft al 13 van dit soort projecten gerealiseerd en er zitten er nog eens 25 in de pijplijn waarvoor de businesscases nog lastig zijn. Daarnaast ontsluit die organisatie waardevolle kennis en tools voor derden, bijvoorbeeld in de vorm van een stapsgewijze aanpak en modelcontracten met gebouweigenaren en energieafnemers. Daarmee kunnen bewoners een kickstart geven aan een eigen project.’

Is het niet beter eerst het laaghangende fruit te plukken?
‘Er zijn in Nederland al meer dan 1,5 huishoudens met zonnepanelen op hun dak. Dat laaghangende fruit raakt dus snel op. De regering heeft ambities op het gebied van de energietransitie onlangs weer omhoog bijgesteld, en met goede redenen. Actie is dus nodig: niet afwachten maar versnellen, ook als dat wat lastiger is.’

Je hebt het over het verplichten van pv op platte daken van appartementsgebouwen, moeten we die kant echt op?
‘4 Europese landen vroegen de EU afgelopen mei om zonnedaken te verplichten, onder andere op platte daken, openbare gebouwen, supermarkten en kleinhandelszaken. Ze willen zon als norm bij nieuwbouw en renovatie. Nederlandse gemeenten krijgen vanaf 1 juli 2022 de mogelijkheid om zonnepanelen te verplichten, onder meer op daken van industriegebouwen. Ik ben dus niet de enige die die kant op denkt en wil. Nietsdoen mag geen optie meer zijn, verplichting is prima. Maar dan is het natuurlijk wel nodig om alle betrokken partijen van de middelen te voorzien om het proces op een laagdrempelige manier waar te maken, onder andere financieel en organisatorisch. Daar zie ik een uitgelezen kans voor energiecoöperaties om die diensten lokaal te leveren. Dan is er ook geen excuus meer om in verzet te komen. De overheid heeft in dezen dus een bredere taak dan alleen met nieuwe wet- en regelgeving komen. Energie Samen wil daar best bij adviseren hoe je dit kan versnellen, onze achterban doet dit nu al zo’n 10 jaar.’