Participatiecoalitie luidt noodklok voor regionale energieprojecten

‘We zitten midden in een enorme energie- en klimaatcrisis, maar moeten concluderen dat er het afgelopen jaar nauwelijks is gezocht naar locaties voor nieuwe regionale wind- zonneparken. Ook de uitvoering van de lokale energieprojecten is niet van de grond gekomen’, reageert Annie van de Pas, netwerkdirecteur van de Natuur en Milieufederaties. Samen met HIER, Energie Samen, LSA-bewoners en Stichting Buurkracht vormen zij de Participatiecoalitie.

Vol stroomnet
De Participatiecoalitie is betrokken bij alle 30 energieregio’s die een Regionale Energiestrategie (RES) maken. Zij ziet dat het moeizaam gaat met de doelen die een jaar geleden opgesteld zijn in de RES’en 1.0. Zo staat de ambitie om 35 terawattuur aan duurzame energie op te wekken onder druk. Zoekgebieden voor wind- zonneparken vallen volgens de coalitie van tafel of worden niet meegenomen.

Het volle stroomnet is de aanleiding om de uitvoering van de plannen in RES 1.0 te pauzeren. De Participatiecoalitie ziet deze beperkte netcapaciteit als een van de grote uitdagingen voor de uitvoering van de Regionale Energiestrategieën. Van de Pas: ‘Het is kwalijk om nu het proces te onderbreken omdat het elektriciteitsnet niet op orde is. We zitten nog in de planvormende fase van de Regionale Energiestrategieën en juist nu moeten we doorpakken, zodat we straks in 2030 genoeg schone energie opwekken. Hier verliezen we nu te veel tijd. Dat kunnen de 30 energieregio’s voorkomen door goed, én in samenhang met de landelijke taskforce netcongestie, ervoor te zorgen dat duurzame-energieprojecten doorgang kunnen vinden.’

Wind boven zon
Volgens de Participatiecoalitie lijkt de krapte op het elektriciteitsnetwerk groter dan ze is, omdat ‘reserveringen’ van grote partijen tot voor kort gehonoreerd werden, maar nog niet worden gebruikt. Gemeenten kunnen daarnaast extra invloed uitoefenen op de ‘krapte’ op het net door meer in te zetten op windenergie dan op zonne-energie.

Ook landelijk ligt er volgens de coalitie urgent huiswerk. De aanpassing van de subsidieregeling SDE++ en het invoeren van het toegezegde kwaliteitsbudget voor energieprojecten zijn volgens de Participatiecoalitie juist nu keihard nodig om projecten met goede kwaliteit en draagvlak van de grond te krijgen.

Niet als excuus opvoeren
Doordat deze financiële maatregelen er nog steeds niet zijn, vormen ze naar de mening van de coalitie een belemmering voor ontwikkelaars en overheden om de volgende stappen te zetten in de projectontwikkeling, terwijl de tijd dringt.

Andere redenen die aangedragen worden voor de stagnatie van de RES’en zijn de aanloop naar de recente gemeenteraadsverkiezingen en de wisselingen van bestuurders. Van de Pas: ‘De verkiezingen mogen niet als excuus opgevoerd worden voor de vertraging van de RES’en; ze moeten nu snel als kansen opgepakt worden. De nieuwe bestuurders worden uitgedaagd om deze kansen te pakken. Ze moeten werk maken van lokaal eigendom van energieprojecten voor bewoners (50 tot 100 procent) en bewoners actief betrekken bij de planvorming en uitvoering van lokale energieprojecten. Zo wordt het een succes.’

Beter ondersteunen
De coalitie vindt dat nieuwe bestuurders, raadsleden en ambtenaren nog beter ondersteund moeten worden. Daarbij zal het inkoop- en aanbestedingsbeleid van gemeenten en provincie moeten worden bijgesteld om energiecoöperaties en bewonersinitiatieven een gelijke kans te geven bij de realisatie van energieprojecten. Ook zal er meer kennis nodig zijn om de plannen, die per regio geformuleerd zijn, voldoende uit te kunnen voeren en met voldoende oog voor mens, natuur en landschap. De Participatiecoalitie luidt nu de noodklok, zodat de gestelde doelen niet het onderspit gaan delven.