Over de grens | Afrika maakt haast met uitrol van zonnepanelen

Brancheorganisatie Africa Solar Industry Association (AFSIA) meldt in haar Annual Solar Outlook dat de vooruitzichten voor de Afrikaanse zonne-energiemarkt veelbelovend zijn.

8,7 gigawattpiek
In haar jaarlijkse rapport meldt AFSIA dat het Afrikaanse continent per eind vorig jaar een opgesteld vermogen van 8,7 gigawattpiek kende, waarvan grofweg een kwart in Zuid-Afrika. Opgemerkt moet worden dat de cijfers van AFSIA lager zijn dan die van het internationaal agentschap voor hernieuwbare energie IRENA. Dit komt doordat AFSIA haar eigen database van zonne-energieprojecten samenstelt, terwijl IRENA zijn marktcijfers onder meer op importstatistieken baseert. AFSIA telt. IRENA telde eind 2020 al 10,6 gigawattpiek aan opgesteld pv-vermogen.

Solar home systems
De realiteit van zonne-energie in Afrika is volledig anders dan de pv-industrie elders in de wereld. Niet op de laatste plaats omdat veel van de Afrikaanse landen geen betrouwbaar, landelijk elektriciteitsnet hebben. Veel Afrikanen hebben zelfs helemaal geen toegang tot elektriciteit.

Zo voorspelt het internationaal energieagentschap IEA dat in 2030 nog altijd zo’n 600 miljoen Afrikanen geen toegang zullen hebben tot stroom. Dit terwijl volgens de duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s) van de Verenigde Naties iedereen tegen het kalenderjaar 2030 toegang moet hebben tot elektriciteit. Afrika is dan ook het continent van zogenaamde solar home systems. Deze kleine zonnepaneelinstallaties – meestal bestaande uit slechts 1 klein zonnepaneel – stellen miljoenen mensen in staat toegang te krijgen tot elektriciteit en daarmee in hun basisbehoeften te kunnen voorzien.

Coronacrisis
Van alle zonne-energiesegmenten behoort die van solar home systems wel tot de segmenten die het hardst werden getroffen door de coronacrisis. Tegelijkertijd blijven aanbieders vindingrijk en wedijveren om betere, goedkopere en meer gediversifieerde oplossingen te bedenken om de 600 miljoen mensen in Afrika te bereiken die nog steeds geen toegang hebben tot elektriciteit.

Onderstaande tabel toont de verkoopaantallen van solar home systems in de afgelopen 5 jaar en per regio. Daarin is goed te zijn dat de verkopen nog niet terug zijn op het niveau van vóór de coronacrisis. De vorig jaar verkochte solar home systems – bijna 4 miljoen stuks – zijn echter slechts goed voor een vermogen van zo’n 50 megawattpiek; oftewel een vermogen van 12,5 kilowattpiek per installatie.

* de data voor 2021 betreft voorlopige marktcijfers

In totaal beschikt Afrika inmiddels over ruim 22 miljoen zonnepaneelinstallaties op woonhuizen.

C&I
Alle marktsegmenten van de Afrikaanse zonne-energiemarkt hebben goed gepresteerd in 2021, maar de commerciële en industriële (C&I)-markt heeft volgens AFSIA uitzonderlijk gepresteerd. Afgelopen jaar is in dit marktsegment 138 megawattpiek aan zonnepanelen geïnstalleerd. Per eind vorig jaar is het cumulatief opgesteld vermogen 717 megawattpiek, oftewel 8 procent van de zonnepanelen op het totale continent.

Het marktsegment moet volgens AFSIA in de komende periode een flinke boost krijgen, onder meer door de vraag naar zonne-energie vanuit de mijnindustrie en opgeschroefde doelstellingen van Afrikaans marktleider Zuid-Afrika.

‘Grote bedrijven over het hele continent noemen betrouwbaarheid en toegang tot elektriciteit vaak als hun grootste uitdaging; en niet politieke instabiliteit of bureaucratie zoals velen geneigd zijn te denken’, aldus AFSIA. ‘Dankzij de verbetering van energieopslagtechnologieën en hun snelle kostendaling, kunnen steeds meer winkels, fabrieken en kantoren nu hun eigen stroom produceren met zonne-energie, betrouwbaar en tegen een betaalbare prijs.