Zonnewarmte dreigt buiten de boot te vallen bij nieuwbouw: Holland Solar komt in actie

De eisen ten aanzien van de milieu-impact van materialen en producten worden alsmaar aangescherpt in de bouw. De Nationale Milieudatabase (NMD) heeft een centrale plek in het (uniform) berekenen van de milieuprestaties van gebouwen. Ze telt duizenden productkaarten. Categorie 3 betreft merkongebonden data die vergaard zijn door de Stichting NMD. Er is vrijwel geen zonnepaneel dat niet in die categorie zit. Hetzelfde geldt voor zonnewarmteproducten zoals zonneboilers en pvt.

Negatieve consequenties
‘En dat is een ernstig probleem’, aldus Seska Trip, beleidsmedewerker van branchevereniging Holland Solar. ‘Productkaarten voor zonne-energie in die categorie bevatten namelijk een opslagfactor in milieukosten van 30 procent. Hun milieu-impact wordt dus zwaarder ingeschat dan die werkelijk is. De milieuprestatie van een gebouw neemt daardoor op papier wezenlijk af als ze worden toegevoegd aan een nieuwbouwproject. Het gevolg is vermindering van het aantal geïnstalleerde producten bij nieuwbouw. Dat heeft niet alleen negatieve consequenties voor zonnewarmtebedrijven, maar ook voor onze energietransitie. Zonnewarmte kan daarin immers een wezenlijke rol spelen.’

Wezenlijk anders
Een algemeen punt van kritiek van Holland Solar op de bepaling van de milieuprestaties van gebouwen met behulp van de NMD is dat die gebaseerd is op de levenscyclus van producten, gelet op de milieu-impact van productie en recycling. Dat is prima voor een raam of gevelplaat, maar hernieuwbare- energieproducten zijn wezenlijk anders, en niet alleen omdat ze geen strikt noodzakelijk onderdeel van een gebouw vormen. Ze voorkomen uitstoot van CO2 door het verminderen van de hoeveelheid fossiele brandstof nodig voor warm tapwater en het verwarmen van een woning. Dat effect wordt niet meegenomen in de berekeningen.

Belangrijke tussenstap
Trip: ‘Maar los daarvan is het duidelijk dat er iets moet gebeuren. Veel van onze leden geven aan dat het een erg ingewikkeld proces is om in categorie 1 van de NMD te kunnen worden opgenomen; die van merkgebonden data van fabrikanten en toeleveranciers. Wij roepen producenten van zonne-energiesystemen, dus ook zonnewarmtebedrijven, op te investeren in registratie. Het is onder de streep ook hun eigen verantwoordelijkheid, wij kunnen dat niet voor hen doen. Maar Holland Solar kan wel helpen door het faciliteren van een belangrijke tussenstap.’

Enorm veel winst
Holland Solar richtte april dit jaar de Werkgroep Nationale Milieudatabase op. Hierin heeft zich een breed scala aan partijen uit de zonne-energiebranche verzameld. De voorstelronde zit erop, de tweede bijeenkomst staat gepland. Het doel van de werkgroep is onder andere handvatten bieden voor de leden om de stap naar categorie 1 te maken. Daarnaast wil de brancheorganisatie met de werkgroep ook kijken naar de huidige data in categorie 3 voor zonne-energiesystemen en onderzoeken of een sectorbrede levenscyclusanalyse (lca) naar categorie 2 – die van merkloze data van groepen van fabrikanten, toeleveranciers en branches – mogelijk is. Dit is een opgave van formaat.

‘Allereerst zal er gezorgd moeten worden dat alle leden van onze brancheorganisatie op de hoogte zijn van de NMD’, aldus Trip. ‘Niet alleen vanwege de impact van de database op de sector, maar ook omdat het iedereen tot nadenken zal zetten hoe de milieu-impact van de producten in deze sector verminderd kunnen worden. Uiteindelijk levert het wel heel veel winst op wat betreft de beoordeling van de milieu-impact van zonne-energiesystemen, en dus het gebruik daarvan.’