Bebat verwacht grote afvalstroom: ‘Capaciteit recycling batterijen moet factor 20 tot 25 omhoog’

Een half jaar geleden lanceerde Bebat samen met Fluvius het digitaal opvolgsysteem voor thuisbatterijen, EasyBat. Begin dit jaar voerde Bebat een milieubijdrage in voor thuisbatterijen. Daarmee worden maatregelen genomen voor de toekomstige exponentiële groei van afgedankte residentiële en commerciële batterijen. Er is echter meer voor nodig. Zo ziet Martine Vanheers van Bebat de noodzaak van het aanpassen van de organisatie. ‘De belangrijkste bottleneck is echter het gebrek aan recyclingcapaciteit. Er zijn nieuwe investeringen nodig.’

Bebat ontstond 25 jaar geleden als verlengstuk van producenten en importeurs van alle typen batterijen. Die hebben een aanvaardingsplicht, een centraal instrument in het afvalbeleid van België. De producent en zijn verkoopnetwerk zijn verplicht de door consumenten afgedankte batterijen gratis in te nemen en zorg te dragen voor recycling. Daarbij is het bundelen van de krachten beter – efficiency in organisatie en kosten – in plaats van ieder voor zich. Vanuit die gedachte werd Bebat opgericht. De achterban betaalt een prijs per product dat op de Belgische markt wordt gebracht – een verwijderingsbijdrage dus – en Bebat regelt de rest.

Freeriders
‘Sommige, bijvoorbeeld enkele grote automerken, willen het zelf doen’, aldus Martine Vanheers, directeur Finance, Customer Service, Legal & Public Affairs bij Bebat. ‘Maar de meeste partijen uit onze industrie hebben zich bij ons aangesloten. Ons model van collectiviteit is dan ook sterk. Toch zijn er ook nog steeds bedrijven die geen bijdrage aan ons betalen en geen eigen producentenverantwoordelijkheid voor inzameling en recycling nemen. Die freeriders zijn in overtreding met Europese en nationale wetgeving. We contacteren deze bedrijven om hen op hun verplichtingen te wijzen.’

Explosieve groei
Bebat is over de jaren sterk geëvolueerd; de ontwikkeling van de technologie vergt voortdurend aanpassing, zo geeft Vanheers aan. Het overgrote deel van de huidige afvalstroom aan batterijen bestaat nog steeds uit traditionele huis-, tuin- en keukenbatterijen, zoals kleine alkalinebatterijen en loodzuuraccu’s. De afgelopen jaren zijn daar echter bijvoorbeeld ook lithiumbatterijen uit elektrische fietsen, IT-devices en auto’s bij gekomen. Met de verduurzaming en elektrificatie van mobiliteit en het energiesysteem, en de toenemende rol voor opslag, staat Bebat echter aan de vooravond van een revolutie, alleen al omdat de afvalstroom van de nieuwe generatie producten een explosieve groei zal kennen.  

Wezenlijk anders
Het Belgische systeem van inzamelen, selecteren en hergebruik van afgedankte batterijen functioneert, in ieder geval in vergelijking met elders. De huidige EU-richtlijn voor het aanbieden van batterijen voor recycling ligt op minimaal 45 procent. In Duitsland, Frankrijk en Nederland is het inzamelpercentage tussen de 45 en 50 procent, in België werd in 2020 een inzamelpercentage van 59 procent gehaald. Philippe Decrock, manager Legal & Public Affairs bij Bebat, geeft echter aan dat de ogen nu gericht zijn op de toekomstige Europese inzameldoelstellingen in de nieuwe Europese Batterijenverordening. Die betreft verschillende (soms nieuwe) categorieën met uiteenlopende chemische samenstelling, zoals lithium-ion-, lithium-ijzerfosfaat- en zoutwaterbatterijen.

Tweede leven
Decrock: ‘Dat compliceert de recycling. De markt wordt daarnaast snel groter en dat trekt vele nieuwe toetreders aan. Die moeten via ons of zelf aan de aanvaardingsplicht voldoen. Wij willen weten wie dat zijn en met hen in contact treden. Er komen steeds meer e-mobility- en industriële batterijproducten in de afvalstroom. Ze zijn een stuk groter en zwaarder dan een penlight of een knoopcelbatterij en kunnen niet in een Bebat-inzamelunit in de supermarkt worden gegooid. Dat heeft consequenties voor onze logistieke operatie. Bij batterijen uit elektrische voertuigen wordt hergebruik als tussenstap naar recycling een duurzame schakel van belang. Je kunt ze een tweede leven geven, bijvoorbeeld in grote energieopslagsystemen. In Nederland zijn daar al diverse pilots in uitgevoerd. In Vlaanderen is dat minder het geval. Daarnaast zijn de normen waar je aan moet voldoen om als tweede producent de hergebruikte batterij terug op de markt te brengen, nog onvoldoende duidelijk. Autofabrikanten zijn bovendien terughoudend, omdat het batterijmanagementsysteem vaak kritische data herbergt en ze niet willen dat de technische samenstelling van producten op straat komt te liggen. De nieuwe Europese verordening voorziet een open toegang tot de data uit het batterijmanagementsysteem.’

Lees hier het volledige artikel in de maart 2022-editie van Storage Magazine.