CDA presenteert 12 puntenplan om problemen met vol stroomnet op te lossen

De 12 punten van Bontenbal

1. Maak cable pooling ook mogelijk voor de combinatie van een batterij en een wind- of zonnepark: de combinatie van een wind- en zonnepark met energieopslag is nog niet mogelijk. Als 2 objecten behoren bij verschillende juridische entiteiten is cable pooling geen mogelijkheid. Deze barrière moet weggenomen worden.

2. Geef netbeheerders de opdracht om binnen 5 jaar inzicht te geven in de realtime benutting van hun elektriciteitsnetten: netbeheerders moeten hun trafostations actief bemeten met sensoren en de data aan de markt ontsluiten. Op die manier kunnen bedrijven die bijvoorbeeld met batterijen bezig zijn, oplossingen aandragen voor het oplossen van de schaarste op het elektriciteitsnet.

3. Geef als Rijksoverheid in de subsidiëring van duurzame energiebronnen meer aandacht aan duurzame gassen en duurzame warmte: gelet op de krapte op de elektriciteitsnetten en de grenzen die opdoemen in de uitvoering, is het verstandig de stimulering van het Rijk deels te verleggen naar duurzame warmte en duurzame gassen.

4. Overweeg de afschaffing van de volumecorrectie op de nettarieven voor energie-intensieve afnemers: in 2013 is een volumecorrectie op de nettarieven voor energie-intensieve afnemers ingevoerd die afhankelijk is van de mate waarin deze afnemers bijdragen aan de stabiliteit van het net en de handhaving van de spanningskwaliteit door de netbeheerder. Het is de vraag of deze volumecorrectie nog houdbaar is. Ook datacenters maken hier inmiddels gebruik van en het is sterk de vraag of deze regeling hiervoor bedoeld was.

5. Maak ruimte in de wet- en regelgeving voor nieuwe contractvormen voor aangeslotenen op het elektriciteitsnet: netbeheerders sluiten contracten af met aangeslotenen, de zogenaamde aansluit- en transportovereenkomst (ATO). Het zou echter ook mogelijk moeten zijn om contracten te sluiten waarbij tussen de netbeheerder en aangeslotene afgesproken omstandigheden de transportdienst zou kunnen worden onderbroken (non-firm ATO’s). Denk bijvoorbeeld aan een zonnepark dat in ruil voor een lager transporttarief onder specifieke omstandigheden (te weinig transportcapaciteit op een bepaald moment) afgeschakeld kan worden.

6. Zorg voor een tijdige introductie van een nieuw tariefstelsel voor kleinverbruikers van elektriciteit, uiterlijk per 1 januari 2024: het huidige tarievenstelsel voor aansluitingen van kleinverbruikers op het elektriciteitsnet houdt onvoldoende rekening met een eerlijke toedeling van de kosten die veroorzaakt worden en daarmee wordt onvoldoende gestimuleerd dat ook kleinverbruikers slim omgaan met het gebruik van het elektriciteitsnet. Door de introductie van een nieuw tarievenstelsel worden de kosten van het netgebruik eerlijker verdeeld en kunnen huishoudens, kantoren en bedrijven worden gestimuleerd slimme oplossingen toe te passen om hoge piekbelastingen te vermijden, zoals batterijen.

7. Voer het producententarief opnieuw in: de afnemers van elektriciteit betalen mee aan het gebruik van het elektriciteitsnet via de netwerktarieven (aansluit- en transporttarieven). Op dit moment betalen de producenten van elektriciteit niet mee via de transporttarieven, terwijl nieuwe productie-installaties op dit moment op veel plekken om forse netinvesteringen vragen.

8. Sluit batterijen, als het producententarief niet wordt ingevoerd, ook uit van het betalen van transportkosten en beschouw deze dus als opwekker in plaats van verbruiker: batterijen die een plek krijgen in het elektriciteitsnet om schaarste op het elektriciteitsnet op te lossen, worden beschouwd als verbruiker. En dus worden ook de transportkosten in rekening gebracht. In andere landen gebeurt dat niet. Als batterijen een bijdrage leveren aan het  voorkomen van netcongestie en bijdragen aan balancering van het elektriciteitsnet, dan is het gerechtvaardigd deze op dezelfde manier te behandelen als productie-installaties.

9. Op verschillende plekken wordt geëxperimenteerd met het lokaal balanceren van vraag en aanbod van elektriciteit om (tijdelijke) schaarste aan netcapaciteit op te lossen: inventariseer de belemmeringen en geef deze oplossing een permanente status. Lokale balancering moet een vast instrument worden in de koffer van oplossingen voor netschaarste.

10. Geef netbeheerders de mogelijkheid om transportcapaciteit te verlagen als deze niet binnen redelijke termijn benut wordt: wanneer elektriciteitsverbruikers een significante hoeveelheid transportcapaciteit hebben gecontracteerd, maar daar geen gebruik van maken en ook niet van plan zijn dat op redelijke termijn te gaan doen, moeten netbeheerders de mogelijkheid hebben deze niet benutte capaciteit op een andere manier aan te gaan wenden: ‘use it or lose it.’

11. Stimuleer via de SDE++ zonneweides en windparken in combinatie met batterijopslag: door alleen of vooral zonneweides en windparken te subsidiëren die kiezen voor de combinatie met batterijopslag, kan het gebruik van de aansluiting op het elektriciteitsnet worden geoptimaliseerd. Dat betekent bijvoorbeeld dat alleen zonneweides met een aansluitvermogen van 50 procent van het maximale vermogen nog SDE++-subsidie krijgen.

12. Houd nu al rekening met de behoefte aan capaciteit van nieuwbouwwijken.

Holland Solar enthousiast, twijfels bij producententarief

Holland Solar is blij met het plan van het CDA. De uitvoering van de 12 actiepunten kan volgens de branchevereniging een flinke bijdrage leveren aan de oplossing van de problemen rondom de netcapaciteit.

‘Het cumulatief geïnstalleerd zonnestroomvermogen in Nederland is de afgelopen jaren heel hard gegroeid, maar er is nog veel meer duurzame energie uit onder meer zon nodig om onze klimaatdoelstellingen te behalen’, stelt Wijnand van Hooff, directeur van Holland Solar. ‘Dit 12 puntenplan kan een belangrijke bijdrage leveren aan de verdere groei van zonnestroom in Nederland, want als de problematiek op het elektriciteitsnet niet wordt opgelost, komt de energietransitie tot stilstand.’

Holland Solar is onder meer blij met de voorstellen om cable pooling uit te breiden met opslag, de tariefaanpassing voor de energie intensieve industrie, een nieuw tariefstelsel voor kleinverbruikers in te voeren en batterijen vrij te stellen van de transporttarieven. Daarnaast ondersteunt de branchevereniging het invoeren van contractvormen die marktpartijen de mogelijkheid bieden om een bijdrage te leveren aan het verlichten van netcongestie.

Naast enthousiasme voor het 12-puntenplan wil de branchevereniging ook enige nuance aanbrengen over onder andere het invoeren van een producententarief. Invoering hiervan moet namelijk wel tot de gewenste gevolgen leiden. Eerder is niet voor een producententarief gekozen, omdat het tot hogere totaalkosten zou leiden. Het ‘use it or lose it’-principe vindt Holland Solar een begrijpelijke maatregel om speculatie tegen te gaan, maar er kan altijd sprake zijn van overmacht voor de marktpartij, waardoor bepaalde zaken vertraging kunnen oplopen.