TenneT: ‘We hebben hulp nodig bij het faseren van uitbreiding stroomnet’

Dat schrijft Maarten van Abbenhuis, chief executive officer van TenneT, in een position paper aan de Tweede Kamer. De position paper is opgesteld als bijdrage aan het rondetafelgesprek Elektriciteitsnet over het steeds vollere Nederlandse stroomnet dat deze week plaatsvindt in de Tweede Kamer.

Zorgen en teleurstelling
Abbenhuis stelt dat zijn organisatie als beheerder van het hoogspanningsnet op land en zee vaak de vraag krijgt of de snelwegen voor het transport van elektriciteit uit zonnepanelen en windmolens wel snel genoeg groeien om de klimaatdoelen in 2030 en 2050 te halen.

‘Het antwoord is ja, alleen het kan niet morgen allemaal tegelijk’, stelt Abbenhuis. ‘Het is haalbaar om alle duurzame elektriciteit conform het klimaatakkoord in 2030 aan te sluiten, en in de investeringsplannen voor onze netten op zee en land houden we ook al rekening met verhoogde ambities. Echter, die hoge lat halen we alleen als alle betrokken partijen de schouders eronder zetten en er samen hard aan werken. Iedereen moet presteren. TenneT voert deze complexe uitdaging niet alleen uit, maar in wederzijdse afhankelijkheid met de partners in het veld. De vele puzzelstukken van de transitie zullen morgen nog niet compleet gelegd zijn. We snappen dat dit tot zorgen leidt op de korte termijn, omdat partijen in de wacht staan en niet direct kunnen worden aangesloten. Wij begrijpen deze teleurstelling, maar in de huidige dynamiek gaan de ontwikkelingen op sommige plekken zo snel dat we keuzes moeten maken en moeten faseren.’

Meerdere oorzaken
Van Abbenhuis draagt meerdere oorzaken aan waarom TenneT niet morgen alle benodigde aansluitingen klaar kan hebben. Allereerst kan het uitbreiden van een hoogspanningsstation alleen gefaseerd en in kleine stapjes, omdat anders stroomonderbrekingen of onveilige situaties ontstaan. Verder is er een generiek tekort aan technisch personeel. Tot slot heeft de netbeheerder samen met overheden grote moeite om locaties te vinden om stations te realiseren, die het volledige draagvlak hebben en vergund kunnen worden door bevoegde gezagen. Dit kunnen langdurige trajecten zijn.

Hulp politiek
De politiek kan volgens de topman TenneT de helpende hand reiken. Bijvoorbeeld door tijdige duidelijkheid en zekerheid over beleidsmaatregelen te verschaffen. ‘Het is belangrijk dat er snel duidelijkheid komt over de uitwerking van de nieuwe doelstellingen uit het regeerakkoord en met name hoeveel duurzame energie voorzien wordt en wat de beoogde locatie zal zijn. Dit zorgt voor planbaarheid en regelmaat, zodat integraal kan worden toegewerkt naar een toekomstbestendig energiesysteem.’

Molenaarsprincipe
Verder is van de politiek hulp nodig bij het faseren van projecten. ‘Die fasering kunnen we alleen bereiken door te prioriteren: welk project wordt eerder uitgevoerd en welk project mag later? Op dit moment worden klanten aangesloten op basis van het molenaarsprincipe: wie het eerst komt, het eerst maalt. Dat is de invulling van het “niet discrimineren”-principe zoals de huidige wetgeving dat voorschrijft. Het afwegingskader moet door de overheid bekrachtigd worden.’

Een mogelijke oplossing is volgens Abbenhuis dat wanneer er te weinig capaciteit is, de aansluitvolgorde wordt bepaald op basis van de planning van de achterliggende netinvestering die voor voldoende transportcapaciteit moet zorgen. ‘Het zou behulpzaam zijn als er een maatschappelijk kader is waarlangs de diepe netinvesteringen geprioriteerd kunnen worden, zodat de investeringen met de meeste impact als eerste kunnen worden uitgevoerd.’

Verwachting voor 2030
Abbenhuis spreek tot slot de verwachting uit dat TenneT in 2030 150 bestaande hoogspanningsstations vernieuwd heeft, zodat ze dan klaar zijn voor de toekomst, en 55 extra hoogspanningsstations gepland en gerealiseerd heeft.

Ook heeft de hoogspanningsnetbeheerder te zijner tijd volledig op schema de windparken uit de huidige routekaarten aangesloten die voldoende stroom voor 4 miljoen huishoudens opwekken, en zal er meer dan 1.350 kilometer aan kabels en leidingen zijn aangelegd. ‘Samenvattend is de totstandkoming van een toekomstbestendig elektriciteitsnet niet iets wat we alleen kunnen doen en morgen af kunnen hebben. Het zal blijven voorkomen dat we niet overal de gewenste snelheid kunnen realiseren. We hebben er begrip voor dat hier onvrede over kan ontstaan.’