‘Onderschatting belang O&M risico voor ontwikkelaars, exploitanten en financiers zonnedaken en -velden’

Elbert Jan Achterberg is directeur van Straightforward. Met dat adviesbureau begeleidt hij grootzakelijke zonne-energieprojecten, met name wat betreft de due diligence voor financiers. Feitelijk gaat het daarbij om één ding; het veilig realiseren van de maximaal mogelijke opbrengst met een minimum aan onderhoud gedurende de levensduur van het project.

Onverwachte hoge kosten
‘Dat onderhoud was super onderbelicht, nu zou ik het onderbelicht noemen’, aldus Achterberg. ‘Bij de ontwikkeling van een zonne-energieproject ligt de nadruk doorgaans nog te veel op de CAPEX – het investeringskapitaal – en te weinig op de OPEX, de noodzakelijke operationele middelen. Je kunt grote zonnedaken en -velden bouwen tegen een minimale prijs. Maar als je vervolgens je financiële rendement niet haalt vanwege onverwachte hoge onderhoudskosten, bijvoorbeeld omdat je omvormers onbereikbaar hoog plaatst en er ook nog kabelgoten van een meter breed voor zet, dan heb je wel een probleem.’

Ontbrekende schakel
Dat de aandacht voor het belang van O&M in het zakelijke segment van de zonne-energiemarkt groeit, vindt Achterberg logisch. Hij constateert dat de sector relatief jong is, maar ervaring opdoet en leert van fouten in het verleden. ‘Goed onderhoud begint met een overwogen fysiek ontwerp. Daarnaast is monitoring cruciaal. Het real time binnenhalen van relevante data op stringniveau is tegenwoordig vrijwel overal goed geregeld. Maar als er een probleem wordt geconstateerd, dan moet er natuurlijk wel direct een professional gaan kijken om het op te lossen. Die schakel ontbreekt nogal eens, uiteraard deels vanwege de kosten, maar ook zeker door gebrek aan focus, en zeker bij kleinere projecten. Dat kan in het ergste geval een sneeuwbaleffect in operationele kosten veroorzaken.’

Opwekseizoen
In 2020 werd de inspectieregeling Scope 12 ingevoerd in Nederland. Deze is met name van toepassing op zakelijke zon op dak- en landsystemen en bestaat uit een eerste bijzondere inspectie en een periodieke inspectie op (brand)veiligheid. Ook die tweede wordt steeds vaker vereist door verzekeraars.

Achterberg: ‘Dat is uiteraard een goede zaak, ook vanuit het perspectief van preventief onderhoud. Daarnaast is het optimaliseren van de opbrengst echter net zo’n belangrijk thema. Naast monitoring is visuele inspectie daarbij van groot belang; een ronde doen en gewoon kijken of kabels nog wel vastzitten, contacten niet beginnen te corroderen… Dat moet je eigenlijk ieder jaar doen. Het meest logische moment is februari, net voordat het opwekseizoen weer losgaat. Ook dit is nog geen gemeengoed in de markt. O&M staat kortom nog in de kinderschoenen in de Nederlandse zonne-energiebranche. Dat er beweging in zit, is tevens duidelijk. SDE++-projecten zijn steeds lastiger rond te rekenen. Het controleren van financiële risico’s is steeds meer top of mind bij ontwikkelaars, exploitanten en financiers. En vanuit die gedachte is er heel veel winst te behalen door meer te investeren in een goed ontwerp en operationeel onderhoud om zo je rendement te optimaliseren voor de hele levensduur van een installatie.’