12 aanbevelingen voor slim laden elektrische auto’s: van netcongestie tot zonne-energie

Slim laden van elektrische voertuigen heeft een groot potentieel: in economische waarde, in ontsluiting van flexibele energiebronnen en in het voorkomen van netcongestie. Die theorie is gebaseerd op de aanname dat er een perfect functionerende markt zal ontstaan. De praktijk laat echter een ander beeld zien: de verschillende doelstellingen van slim laden staan soms haaks op elkaar.

Verkenning
In opdracht van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland en op verzoek van TKI Urban Energy hebben het Nationaal Kennisplatform Laadinfrastructuur (NKL) en Enervalis daarom de verkenning ‘Smart charging synergies - Conflicten en belangen rondom proposities voor slim laden’ opgesteld. Hierin worden 12 aanbevelingen gedaan om het potentieel van slim laden maximaal te benutten.

Netcongestie en zonne-energie
Slim laden van elektrische voertuigen bestaat in verschillende vormen. Het doel kan bijvoorbeeld zijn om netcongestie te voorkomen, door laadsessies van voertuigen te laten plaatsvinden tijdens die momenten waarop het elektriciteitsnet zo min mogelijk wordt belast. Het doel kan ook zijn om optimaal gebruik te maken van zonne-energie of een voertuig te laden tegen zo laag mogelijke kosten. Er zijn veel verschillende stakeholders betrokken bij slim laden, ieder met een eigen rol én een eigen belang.

De belangen en scenario’s rondom slim laden lopen niet altijd parallel, in sommige gevallen is zelfs sprake van botsende belangen. Het aanmoedigen van aparte dag- en nachttarieven botst bijvoorbeeld met zelfconsumptie van zonne-energie, omdat in het eerste geval gebruikers juist vooral in de nacht laden, terwijl zonne-energie alleen overdag wordt opgewekt. Ook kan goedkoop laden bij een overschot aan wind- of zonne-energie juist weer lokaal voor overbelasting van het stroomnet zorgen, als elektrische rijders massaal van dat moment gebruik gaan maken. Een risico ligt bijvoorbeeld in de situatie waarin congestiemanagement een signaal geeft om transport af te regelen, terwijl vanuit een ander scenario het signaal komt om op te regelen.

Problemen voorkomen
‘De relevantie van het verkennen én oplossen van deze botsende scenario’s en belangen is groot’, zegt Maarten de Vries, programmamanager Smart Energy Systems bij TKI Urban Energy. ‘De vraag naar elektriciteit in woonwijken en op bedrijventerreinen groeit hard. Het is een reëel risico dat de stroomnetten de harde groei van elektrisch vervoer niet kunnen bijbenen en een rem zetten op de energietransitie. We moeten nu stappen zetten om problemen straks te voorkomen.’

Belangen en conflicten
NKL en Enervalis hebben de belangen en conflicten in kaart gebracht rondom de verschillende proposities van slim laden en concluderen dat alle partijen in de keten, zowel bestaande als nieuwe spelers, elkaar nodig hebben om succesvol te zijn. Zij zijn van elkaar afhankelijk voor de beschikbaarheid van de juiste data en voor afspraken over privacy. Ook is er geen garantie dat de huidige uitwisselingsprotocollen klaar zijn voor een toekomst waarin de verschillende scenario’s voor slim laden naast elkaar opereren. Het rapport pleit ervoor om ook te kijken naar bijvoorbeeld de tariefstructuren die netbeheerders hanteren.