‘Ontstaan er geen problemen op het elektriciteitsnet, dan gaat er iets mis in de Belgische energietransitie’

Met een groeiend aandeel volatiele groene elektriciteit in de energiemix is dat onvermijdelijk. ‘Het versnellen van de energietransitie vergt meer vrijheid en flexibiliteit. Die creëren wij met behulp van artificiële intelligentie en slimme software.’

Blacklight Analytics ontstond in 2017 als spin-out van de Universiteit van Luik. Het werd opgericht door Quentin Gemine. Dat begon met een vraag van ORES, een van de twee grootste netwerkbeheerders van Wallonië. Zij voorzien met het vorderen van de energietransitie in toenemende mate problemen op het gebied van capaciteit en voltageschommelingen op het elektriciteitsnet in en rondom Luik. Waar netverzwaring kostbaar en tijdrovend is, zocht het naar alternatieve oplossingen. Gemine en zijn onderzoeksclub ontwikkelden Smart Active Network Operations (SANO), een tool voor netwerkoperators. Die is gebaseerd op een algoritme dat de staat van het net voor de komende 10 à 15 minuten voorspelt, waar issues kunnen ontstaan en dus anticiperend moet worden ingegrepen.

Opschaling
In Nederland is vrijwel geen plek waar de kaart van de beschikbare netcapaciteit niet geel, oranje of rood kleurt. Het aansluiten van wind- en zonneparken wordt daarmee steeds problematischer. Bij de zuiderburen is het anders. De energietransitie in België verloopt vooralsnog grotendeels via zonne-energiesystemen op woningen, de daken van bedrijven en windmolens. Het aantal grootschalige zonneweiden is er nog beperkt. ‘Wil België de doelen op het gebied van het creëren van een hernieuwbaar-energiesysteem waarmaken, dan zal het echter op alle fronten moeten opschalen’, aldus Gemine. ‘Als er daarbij geen problemen op het elektriciteitsnet ontstaan, dan gaat er iets mis in de benodigde snelheid van de Belgische energietransitie. De vraag die ORES bij ons neerlegde, getuigt dus absoluut van realiteitszin.’

Limieten
In Wallonië worden grootschalige hernieuwbare-energie-installaties, voornamelijk windparken, met name in rurale gebieden geplaatst. Daar is niet alleen de ruimte, maar wonen ook relatief weinig mensen die er hinder van kunnen ondervinden. Juist op die plekken zijn de beperkingen van het elektriciteitsnet echter het grootst. Dat brengt uitdagingen met zich mee op het vlak van het integreren van nieuwe productiesites voor duurzame energie. Blacklight Analytics ontwikkelde Global Capacity Announcement (GCAN). Die tool ondersteunt bij het plannen van wind- en zonneparken zonder de limieten van de netinfrastructuur te overschrijden. Zo worden mogelijke capaciteitsissues opgelost.

Flexibiliteit
‘Met SANO bieden we daarnaast een oplossing om actief congestie- en spanningsproblemen te voorkomen door middel van slimme besluitvormingsalgoritmen’, aldus Gemine. ‘Deze tool is gebaseerd op wiskundige modellering en artificial intelligence; oftewel kunstmatige intelligentie. Hij voorspelt niet alleen waar zich problemen gaan voordoen, maar grijpt ook in als dat noodzakelijk is. Dat kan bijvoorbeeld in de vorm van het verlagen van de output van wind- en zonne-energiesystemen. Hij kan tevens gebruikmaken van de flexibiliteit die eventuele batterijopslagsystemen bieden. SANO faciliteert daarmee het verhogen van het aandeel duurzame energie op het net, terwijl grote investeringen in het verzwaren van de netinfrastructuur worden vermeden. Daarnaast regelt hij de interactie met de energiemarkten.’

Energiecommunities
Blacklight Analytics is sinds 2021 onderdeel van Haulogy, software-uitgever voor distributeurs en leveranciers van gas en elektriciteit. Hoewel het bedrijf van Gemine binnen dit concern zelfstandig blijft opereren als specialist in intelligente algoritmiek en slimme software, verzekert het zich daarmee van de nodige schaalgrootte en financiële kracht om zichzelf te blijven ontwikkelen. Het motto daarbij is ‘verder innoveren’.

Gemine: ‘Onze oplossingen zijn voor nu gericht op duurzame-energie-installaties van 250 kilowattpiek en meer. Met kleinere systemen communiceert onze software niet. Naast allerhande grootschalige ontwikkelingen, zien we in België echter ook steeds meer energy-communities ontstaan. Zoals de energiecoöperaties in Nederland zijn dat mensen die de krachten bundelen bij het ontwikkelen en realiseren van wind- en pv-systemen.’

Lees hier het volledige artikel ‘De markt is er klaar voor en wij ook’ in de september 2021-editie van Solar Magazine.