Zakelijke calls groene stroom Vlaanderen: ‘Koudwatervrees zal verdwijnen, werken naar nul subsidie op zonne-energie’

De uitrol van zonne-energie in Vlaanderen gaat in golven, zowel in de residentiële als zakelijke markt. Dat is met name te wijten aan een sterk veranderend subsidiebeleid, wat niet alleen impact heeft op de financierbaarheid van zonnepanelen maar ook op het marktsentiment en de investeringsbereidheid.

Tweede ronde
Dit jaar werd het nieuwe systeem van calls voor zakelijke groenestroomprojecten ingevoerd, onder meer voor pv-installaties met een omvormervermogen van 40 kilowatt tot 2 megawatt. Hoe ervaart de markt deze subsidieaanpak? Iwein Goigne, general manager bij Eneco Solar Belgium en voorzitter van PV Vlaanderen (onderdeel van ODE): ‘Het systeem heeft zijn voor- en nadelen, maar grosso modo valt het positief uit en kunnen we hierop verder bouwen.’

Veel sneller
Eneco is in België de grootste onder de duurzame-energieleveranciers. Eneco Solar Belgium heeft inmiddels meer dan 100 megawatt aan gerealiseerde pv-installaties op zijn naam staan. Het focust zich daarbij op zon op bedrijfsdaken via derdepartijfinanciering. Het huurt de daken van bedrijven, ontwikkelt de installatie, realiseert die samen met een epc-contractor en doet het onderhoud, beheer en exploitatie.

‘België kent niet veel plekken waar echt grootschalige zon op land kan worden gerealiseerd’, vertelt Goigne. ‘Toch moet een belangrijk deel van de energietransitie met zonnepanelen worden bewerkstelligd. Dat moet dus hoofdzakelijk op de daken van woningen en bedrijven en parkings gebeuren, maar bijvoorbeeld ook op marginale gronden via directe lijn gekoppeld aan een grootverbruiker. Bij Eneco geloven wij in groene energie genereren waar die wordt gebruikt. Zon op dak is daar uitermate geschikt voor. Dat het allemaal sneller kan, is duidelijk. Klimaatverandering dwingt ons tot haast. Wij willen daar een drijvende kracht in zijn en tonen een ambitie die die van onze regering overstijgt.’

Elektrificatie
Eneco heeft als doel – zowel wat betreft de eigen organisatie, eigen assets als de klanten – volledige CO₂-neutraliteit te bekomen in 2035. De komende 4 jaar wil het de productie van groene stroom minimaal verdubbelen, ook die met behulp van zonnepanelen. Goigne: ‘Dat is ook zeer goed mogelijk, mede dankzij de groeiende elektrificatie van warmte en mobiliteit. Bovendien is, ondanks het soms negatieve marktsentiment door wisselend beleid, pv gewoonweg een goede investering die zorgt voor een vaste energieprijs, wat zeker in tijden van stijgende en fluctuerende energieprijzen belangrijk is. Ook het nieuwe subsidiesysteem voor zakelijke zonne-energieprojecten – de “calls groene stroom” – kan bijdragen aan die noodzakelijke versnelling.’

Suboptimale regels
De Vlaamse calls voor groene stroom zijn gebaseerd op biedingen (pay-as-bid). Er is een maximum aan investeringssteun per megawattuur vastgelegd per type systeem – marginale gronden, floating pv en overige systemen (onder andere pv op dak). De ingediende projecten worden bij de toedeling van subsidie gerankt op de hoeveelheid steun die ze vragen. ‘Dat brengt verschillende voordelen’, aldus Goigne. ‘Nadat bijvoorbeeld de subsidie is verleend, is het systeem eenvoudig. Je krijgt wat je vraagt en bent niet meer afhankelijk van fluctuerende groenestroomcertificaten. Het heeft ook nadelen, zoals een aantal redundante en suboptimale regels. Zo krijg je je subsidie niet wanneer het investeringsbedrag wordt overschreden; stijgende prijzen van zonnepanelen of andere kostenverhogende marktontwikkelingen kunnen ontwikkelingen daarmee onnodig dwarsbomen. Ook is de overdracht van financiering van een aanvrager naar een partij zoals wij onder de huidige voorwaarden ingewikkelder.’

Los van de kanttekeningen die Goigne plaatst, is hij positief over het nieuwe systeem. De eerste call leverde dan niet veel inschrijvingen voor pv op (79 stuks), maar de subsidiepot werd wel vrijwel volledig verdeeld. Voor de tweede call verwacht hij ook nog geen stormloop. Hij noemt dit koudwatervrees. Ook Eneco Solar Belgium is in eerste instantie voorzichtig, maar dit gaat volgens hem over de hele linie veranderen. Eind dit jaar zouden de voorziene subsidiemiddelen hoger zijn, en naar alle verwachting zal het aantal aanvragen ook sterk stijgen als iedereen vertrouwd is met het systeem.

Kat uit de boom
Goigne: ‘Het is goed als na een eerste evaluatie enkele modaliteiten worden bijgestuurd. Maar echt belangrijk is nu stabiliteit; het aanhouden van de gekozen aanpak en daarop voortbouwen. Rechtszekerheid en investeringsstabiliteit is nodig om de nodige projecten aan te kunnen trekken. Alleen zo kunnen we in een rechte lijn afstevenen op nul subsidie. Ik verwacht dat de eerste rendabele grote pv-projecten zonder overheidssteun volgend jaar al worden gerealiseerd. Wellicht kunnen we over 2 jaar subsidies helemaal overboord gooien. Maar continuïteit in beleid is dan wel voorwaarde. Daarbij zijn het duidelijk en tijdig aangeven van de timing, het beschikbare budget en de modaliteiten van de call cruciaal. Projectontwikkelaars moeten verder vooruit kunnen kijken, ook naar de calls van het komend jaar. Dat verlaagt het risico en dus de prijs; het geeft de markt de ruimte om voor te sorteren op het indienen van de kansrijke projecten, en zo bij te dragen aan een gezamenlijke succesvolle vlotte en betaalbare energietransitie.’