Marktconsultatie: ‘Kernenergie wordt uit de markt gedrukt door wind- en zonne-energie’

Staatssecretaris Dilan Yesilgoz van Economische Zaken en Klimaat gaat naar aanleiding van de marktconsultatie bekijken op welke wijze kernenergie een rol kan spelen naast andere duurzame energiesoorten zoals wind- en zonne-energie. Hiervoor laat ze een scenariostudie opstellen voor de periode 2030 tot 2050 en daarna.

Merit order
Kernenergie kent weliswaar lagere marginale kosten dan fossiele alternatieven, maar wind- en zonne-energie kennen volgens de onderzoekers nog lagere marginale kosten. ‘De marginale kosten van kernenergie liggen boven die van hernieuwbare-energiebronnen, waardoor deze zonder overheidsingrijpen worden verdrongen door met name zonne- en windenergie bij piekproductie’, concluderen de consultants van KPMG. ‘In een geliberaliseerde markt concurreert kernenergie met zon en wind en wordt op basis van de merit order bij piekproductie verdrongen.’

De handel in elektriciteit op de geliberaliseerde Nederlandse energiemarkt vindt namelijk plaats op basis van de merit order. Dit is de rangorde waarin productiecapaciteit wordt benut. Het aanbod wordt gerangschikt op basis van prijs – marginale kosten – en het aanbod met de hoogste marginale kosten zal als eerste verlieslatend zijn en worden afgeschaald in situaties van piekproductie waarbij er meer aanbod dan vraag is.

Niet voldoende vraag
Daarmee drukken wind en zon kernenergie – maar ook andere fossiele bronnen – uit de markt. Dat gebeurt op momenten dat zij veel kunnen produceren – bijvoorbeeld onder gunstige omstandigheden bij veel zon en/of wind –  en er niet voldoende vraag is om piekproductie te gebruiken.

Tijdens de marktconsultatie van KPMG is naar voren gekomen dat marktpartijen verwachten dat deze situatie zich in de toekomst vaker voor zal doen door de verwachte toename van het aandeel van hernieuwbare bronnen in de totale elektriciteitsproductie. Daardoor zullen naar verwachting vaker piekproductiemomenten ontstaan.

Kerncentrales draaien minder
De marktpartijen spreken daarbij de verwachting uit dat kerncentrales in de toekomst steeds minder zullen draaien. Daarbij verwijst KPMG ook naar Amerika, waar prognoses voor capaciteitsfactoren voor fossiele brandstoffen en kernenergie voorspellen dat capaciteitsfactoren kunnen dalen tot ongeveer 10 procent in 2035.

Wil de overheid dat een kerncentrale volcontinu kan draaien, dan is volgens KPMG naar verwachting overheidsingrijpen in de markt noodzakelijk. Wil de overheid dat een kerncentrale wordt ingezet als basislast, dan zal er een prijsgarantie moeten komen om de kerncentrale onder de kostprijs te laten produceren.

Prijzen reguleren
Een van de marktpartijen merkt op: ‘Prijzen moeten worden gereguleerd om een kerncentrale volcontinu te laten draaien. Kijk bijvoorbeeld naar Frankrijk en Engeland, waar elektriciteit uit kernenergie voor afgesproken prijzen wordt verkocht zodat ze vol kunnen draaien en concurrerend zijn.’

‘De overheid moet ingrijpen in de merit order. Kernenergie is de enige CO2-neutrale bron die geen ondersteuning krijgt’, aldus een andere marktpartij tijdens de consultatie.