In My Backyard Please: omwonenden maken ontwerp nieuw zonnepark met golvende en gekleurde zonnepanelen

Binnen het innovatieproject In My Backyard Please hebben partners van het Nationaal Consortium Zon in Landschap onder meer een opstelling van golvende en gekleurde zonnepanelen ontworpen. Deze staat dus in het buurtschap Nauerna in de gemeente Zaanstad.

Staalkaart
De 100 zonnepanelen vormen als het ware een staalkaart met verschillende varianten in vorm – van liggend tot staand, golvend en helix – kleuren en tinten en patroon. Bovendien worden de zonnepanelen gecombineerd met zowel begroeiing als water.

Het direct betrekken van bewoners bij het ontwerp en hun beoordeling levert volgens de projectdeelnemers veel inzichten op voor vervolgstappen en helpt zonneparken te ontwerpen die breed worden geaccepteerd. TNO werkt daarom samen met Wageningen University & Research, Design Innovation Group en TS Visuals aan een compleet andere benadering door omwonenden concreet invloed te geven bij het ontwerp van een zonnepark in hun leefomgeving. De eindresultaten worden dit najaar bekendgemaakt.

Grote vrijheid
In de nieuwe aanpak – die nu voor het eerst is beproefd – bepalen bewoners, ondersteund door ontwerpers, hoe een zonnepark in hun directe omgeving eruit zou kunnen komen te zien. Kenmerkend hierbij is dat de locatie, de omvang en de vormgeving van het zonnepark in grote vrijheid gekozen kunnen worden en dat esthetische innovaties deel uitmaken van het ontwerp.

In verschillende sessies met bewoners zijn ideeën opgehaald, verbeeld en besproken. Gedragswetenschappers van TNO hielden voorafgaand aan de co-creatiesessies uitgebreide interviews met de bewoners. Begin juli bezochten inwoners van het buurtschap de mogelijke locatie voor het zonnepark op het terrein van Afvalzorg. Hun bevindingen worden vastgelegd en benut om het eindontwerp te kunnen bepalen.

Wandelen
Tijdens het bezoek aan de proefopstelling begin juli konden de betrokken bewoners op afstand en van dichtbij ervaren hoe hun ideeën voor het ontwerp op de locatie uitpakten. Geen presentatie of filmpje in een zaal, maar ernaartoe wandelen en erlangs lopen. Zo kunnen ze aangeven of de aanblik stoort of dat het er juist aantrekkelijk uitziet. Kortom, hoe een zonnepark bij hen in de buurt eruit moet komen te zien.

Kay Cesar, programmacoördinator Advanced Solar Parks bij TNO en voorzitter van het Nationaal Consortium Zon in Landschap: ‘Door zonneparken visueel aantrekkelijk in het landschap te integreren, vergroten we de maatschappelijke acceptatie en helpen we zo de energietransitie te versnellen. Het bijzondere van deze aanpak is dat de bewoners onze opdrachtgever waren. We hebben het omgedraaid: begin bij de esthetiek, een ontwerp dat in het landschap past en ga dan pas kijken naar het optimaliseren van de opbrengst, de businesscase, de vergunningverlening. Alles staat of valt met acceptatie. Als bewoners er blij mee zijn, is de grootste drempel geslecht.’

Marieke Rietbergen, chief executive officer van de Design Innovation Group, voegt toe: ‘De co-creatiebijeenkomsten in het project lieten al zien dat bewoners zonneparken echt wel willen inpassen in hun omgeving, maar vooral als de verschijningsvorm past bij de omgeving. En dit kan zowel gaan om blending in als standing out. Deze proefopstelling zet de verbeelding aan. Het toont dat er heel veel meer mogelijk is om parken goed en interessant te maken. Hierdoor verdwijnt weerstand en zullen mensen de pv-parken in hun nabije omgeving accepteren, zelfs graag zien.’