ANWB over led in auto’s en retrofitting: ‘Met de juiste regelgeving hoeft verblinding geen issue te zijn’

Het gevaar van verblinding – een klacht van weggebruikers die steeds luider wordt naarmate er meer auto’s met led-verlichting worden geïntroduceerd – kan met de juiste regelgeving worden ondervangen. De ANWB pleit daarbij voor omarmen van de praktische en reële weg die Duitsland daar momenteel in bewandelt, en niet die van het stellen van technische eisen waar geen enkel bestaand product aan voldoet.

Automobielfabrikanten stappen in rap tempo over van halogeen- naar led-verlichting. Vreemd is dat niet. Zo is de lichtopbrengst 2 maal zo groot, de lampen gaan significant langer mee, ze verbruiken minder energie en het wittere licht zorgt voor meer zicht en minder vermoeidheid. De ontwikkeling heeft echter ook een keerzijde en die heet verblinding. Een nieuw thema in de automotive industrie is dat niet.

Gemakkelijke aansturing
‘In de jaren negentig dachten we dat Xenon-gasontladingslampen halogeenverlichting snel ging vervangen’, aldus Menno Neeteson, expert automotive bij de ANWB. ‘Dat is slechts ten dele gebeurd; op het hoogtepunt was het marktaandeel niet meer dan 40 procent. Dat heeft naast hogere kosten veel te maken met het nadeel van verblinding; Xenon geeft koud, wit licht met een hoog aandeel blauw in het spectrum. Er worden dus nog steeds auto’s met halogeenlampen geproduceerd. Nu wordt led-verlichting snel de standaard. Naast de bekende pre’s van led, biedt dit autofabrikanten additionele voordelen. Zo kan het ook gemakkelijk als knipperlicht worden gebruikt en de lichtbron is klein, wat nieuwe designmogelijkheden brengt, ook uit het oogpunt van kostenefficiency.’

Dominante technologie
De eerste led-lampen in auto’s werden gebruikt als remlicht. Rond de millenniumwisseling werden de eerste led-remlichten geïntroduceerd. Vanaf 2004 worden ze ook in koplampen gebruikt, aanvankelijk voor dagrijlicht en later ook als dimlicht. Inmiddels neemt in de automotive markt led in alle functionaliteiten in rap tempo toe als dominante technologie. Maar dat doet niets af aan het feit dat het thema verblinding actueler is dan ooit, juist omdat led’s klein kunnen worden ingebouwd en hun lichtopbrengst alsmaar blijft toenemen. Het aantal automobilisten dat last heeft van felle verlichting en hinderlijke flikkering groeit aanzienlijk. De ANWB onderzocht het probleem in 2019; bracht factoren in kaart en deed aanbevelingen.

Vergrootglas
Neeteson: ‘We constateerden onder andere dat de opbouw van de koplamp vaak ten grondslag ligt aan het probleem. Wanneer je led-licht direct door de lens projecteert, werkt dit als een vergrootglas waardoor fel licht nog feller wordt. Werk je met een reflector, dan lijkt de lichtbron groter en verblindt die minder. Andere oorzaken van verblinding zijn bijvoorbeeld de vormgeving van de licht-donkergrens en dat dagrijverlichting zo ontworpen wordt dat die ook in vol zonlicht zichtbaar moet zijn. Dat kan tot excessen leiden, zo bewees een van onze testen waarin we op 20 centimeter afstand 210.000 lux maten, een lichtsterkte 3 keer sterker dan een rechtstreekse blik in de zon. Nog een conclusie was dat het wellicht tijd is voor begrenzing van lichtintensiteit onder verschillende omstandigheden en overschakelen naar een ander lichtgebruik; dat de lichtintensiteit wordt afgesteld op voldoende zicht op onverlichte buitenwegen en in stadsverkeer veel verder gedimd wordt, tot een soort stadslicht. De aansturingsmogelijkheden van led bieden daartoe volop kansen.’

Lees hier het volledige artikel in de juni 2021-editie van LED Magazine.