28 procent van protestantse kerken in Nederland heeft zonnepanelen

Veel protestantse kerkgemeenten zijn volgens onderzoekers Tjirk van der Ziel (Christelijke Hogeschool Ede) en Elisabeth Hense, Joris Kregting en Ton Bernts (Radboud Universiteit) bezig met duurzaamheid.

Groen grondgebruik versus zelf opwekken
In het algemeen zijn katholieken meer dan protestanten bezig met groen grondgebruik. Dit betreft bijvoorbeeld siertuinen, het groen verpachten van landerijen en extra groen op de begraafplaats. Verder zijn katholieken actiever met waterbeheer: 16 procent van de katholieke parochies heeft een regenton geplaatst, tegenover 5,5 procent van de protestantse gemeenten.

Protestanten doen wel weer meer aan het zelf opwekken van groene energie door het plaatsen van zonnepanelen.

Kansen energie en waterbeheer
Een kleine groep van 9 procent van zowel de protestantse gemeenten als de katholieke parochies is volgens de onderzoekers zeer actief op het gebied van duurzaamheid: zij doen minstens 6 van de 12 activiteiten die in principe door elke kerk zouden kunnen worden uitgevoerd. Nog eens een kwart van de katholieke parochies en een vijfde van de PKN-gemeenten is enigszins actief. In het geheel niet actief is 20 procent van de parochies, terwijl dat bij de gemeenten 1,5 procent is.

Zowel het onderzoek onder katholieke parochies als onder protestantse gemeenten van de PKN laat zien dat voor groene activiteiten veel potentie aanwezig is. Het gaat om activiteiten die men binnen 2 jaar wil realiseren, of waar nog geen plan voor is maar wel interesse. Bij beide liggen deze kansen vooral op het vlak van duurzame energie en waterbeheer, en ook bij voorzieningen voor insecten en vogels en bij groen bankieren en deelname aan een groene energiecoöperatie.

Verdere vergroening
Voor verdere vergroening is wellicht meer stimulans nodig dan wat parochies en gemeenten binnen eigen kring op dit moment kunnen organiseren. Onderzoekster Hense: ‘Er is naar schatting ongeveer 30.000 hectare grond in handen van kerken, dus daar is nog veel te winnen met een gezamenlijke aanpak. Kerken staan namelijk nog wel op eilandjes.’

De oplossing ligt deels in praktische samenwerking met kerken en organisaties in de eigen (lokale) omgeving. Zeker waar kennis of mens en middelen ontbreken, kan het behulpzaam zijn om bij groene activiteiten samen te werken. Daarnaast valt veel te leren van kerken die al meer stappen hebben gemaakt in het proces van vergroening. Hense en Van der Ziel willen graag door met een Europees project. Van der Ziel: ‘Een vergelijkend onderzoek zal nog meer inzicht geven in de rol van de kerk waar het gaat om duurzaamheid. In sommige Europese landen zijn kerken erg actief.’

Plannen voor zonnepanelen
Meer dan een kwart van de kerken wekt zelf energie op door middel van zonnepanelen op het dak, te weten 27,7 procent. Ook kerken die ze nog niet hebben, tonen belangstelling. 9,3 procent wil binnen 2 jaar zonnepanelen laten installeren; bijna 22 procent heeft nog geen plan, maar dat zal volgens de onderzoekers slechts een kwestie van tijd zijn.

3 op 10 geen mogelijkheden
Aan de andere kant zien 3 op de 10 kerken geen mogelijkheden, bijvoorbeeld omdat de dakconstructie niet voldoet, de ligging te ongunstig is of als de monumentenstatus beperkingen oplegt. 14 kerken hebben aangegeven een (rijks)monument te zijn met bijbehorende restricties rond zonnepanelen. Een enkele keer komen de zonnepanelen op het dak van de pastorie te liggen.

Tot slot zegt bijna 11 procent geen interesse te hebben in de aanleg van zonnepanelen.

317 gemeenten
Aan het onderzoek naar duurzame activiteiten deden 317 gemeenten van de PKN mee. In 2019 voerden de onderzoekers van de Radboud Universiteit al een onderzoek uit onder rooms-katholieke en oudkatholieke parochies. Beide onderzoeken kregen ongeveer 20 procent respons van de gemeenten en parochies.