Werkgroep Netimpact identificeert knelpunten waarom systeemefficiëntie ontbreekt in energiestrategieën

De onafhankelijke werkgroep ‘Netimpact’ heeft een onderliggend adviesrapport aan het Nationaal Programma Regionale Energiestrategie (NP RES). De onafhankelijke werkgroep heeft zich gebogen over het vraagstuk waarom in de Regionale Energiestrategieën te weinig een integrale afweging gemaakt wordt tussen ambitie, ruimtegebruik en ruimtelijke kwaliteit, maatschappelijk en bestuurlijk draagvlak en systeemefficiëntie. Uit een eerste beeld van netbeheerders en het Nationaal Programma RES blijkt namelijk dat systeemefficiëntie nog onvoldoende wordt meegenomen in deze afweging. Door het net efficiënter te benutten, kan mogelijk tot 60 procent worden bespaard in netinvesteringen en ruimtegebruik.

3 hoofdknelpunten
De werkgroep ontwikkelt voorstellen die bijdragen aan een meer integrale afweging waarin ook systeemefficiëntie beter wordt meegenomen dan tot nu toe het geval is. De werkgroep heeft daarbij 3 hoofdknelpunten geïdentificeerd waarom systeemefficiency nog onvoldoende wordt meegenomen in de afwegingen die tot nu toe worden gemaakt.

Ten eerste is er sprake van onvoldoende wederzijds gedeeld inzicht in de effecten van de voorlopige zoekgebieden en plannen op de netcapaciteit. Volgens de werkgroep is daarom vaker en in kortere slagen uitwisseling van kennis en inzichten nodig tussen decentrale overheden, netbeheerders en initiatienemers van duurzame energieprojecten op weg naar de RES’en 1,0 en 2,0. Ten tweede zijn er onvoldoende zekerheden: voor netbeheerders om te kunnen voorinvesteren, voor ontwikkelaars om plannen te kunnen realiseren en voor overheden in de regio om achter plannen te staan. Tot slot zijn er onvoldoende anticiperende prikkels: de overgang van een centraal naar een decentraal energiesysteem vraagt om andere prikkels om andere werkwijzen te ondersteunen.

Aanbevelingen
De werkgroep heeft NP RES een reeks aanbevelingen gedaan. De eerste kernboodschap het versterken van de programmering in de regio gericht op integraler afwegen. Om die sterkere programmering vorm te geven, doet de Werkgroep de volgende aanbevelingen:

1. Versterk de sturing op integrale prioritering en fasering van initiatieven op basis van gedeelde uitgangspunten, een concreet stappenplan en keuzes over de wijze van tijdige verankering.
2. Benut de mogelijkheden van bundeling van initiatieven vanwege (regionale) netcapaciteit/
3. Benut de mogelijkheden van tendering en van snellere vergunningverlening.
4. Vergroot gedeeld inzicht partners door versterking gezamenlijke kennis- en informatiebasis.
5. Zorg voor tijdige betrokkenheid van TenneT voor afstemming met nationale netinfrastructuur.

De tweede kernboodschap is het beter benutten van de bestaande en nieuwe energieinfrastructuur. Technische oplossingen voor het beter benutten van transportcapaciteit kunnen immers verlichting brengen in het huidige netcapaciteitstekort én voorzien in betere benutting van nieuwe capaciteit. De Werkgroep ondersteunt de initiatieven die al in voorbereiding zijn en beveelt aanvullend aan:

1. de mogelijkheid van een drempelwaarde voor de capaciteitsfactor te onderzoeken.
2. De inzet van diverse flexopties te stimuleren en ze inzichtelijk te maken in een ‘regionale flexmonitor’.
3. Cable pooling en gedeelde aansluitingen integraal onderdeel van de operatie te maken.

De laatste kernboodschap is het introduceren van vernieuwende incentives die beter anticiperen op de transitie. In de overgang van een centraal naar een decentraal energiesysteem is het volgens de werkgroep nodig te zorgen dat de juiste financiële en/of juridische prikkels worden geïntroduceerd voor zowel overheden, netbeheerders als marktpartijen. De Werkgroep doet hiervoor de volgende aanbevelingen:

1. Hanteer het principe ‘op volgorde van aanvraag’ als sluitstuk van een sterkere ruimtelijke sturing op prioritering van gebieden en initiatieven in relatie met de netcapaciteit.
2. Verken aanpassing van de SDE++ voor meer gebiedsgericht maatwerk.
3. Onderzoek de mogelijkheid van een ‘stimuleringsfonds systeemefficiency’.
4. Monitor ontwikkelingen in het marktmodel.