Op het Mediapark in Hilversum organiseerde het Nationaal Consortium Zon in Landschap opnieuw een onlinetalkshow over ruimtelijke kwaliteit, biodiversiteit, agri-pv en netinpassing. Het consortium richt zich op ondersteuning van grootschalige integratie van zonne-energie in het landschap en telt anno 2021 enkele tientallen leden; van de ZLTO tot kennisinstituten, provincies, de natuur- en milieuorganisaties en zonne-energiebedrijven.
Standaard in de markt
Tijdens de talkshow benadrukte Wijnand van Hooff, algemeen directeur van Holland Solar, dat zonneweides onmisbaar zijn in de Nederlandse energietransitie. Enkel met het plaatsen van zonnepanelen op daken worden de klimaatdoelstellingen simpelweg niet op tijd gehaald.
‘Nederland wekt momenteel met alle windmolens en zonnepanelen die al geplaatst zijn 20 procent van de totale elektriciteitsvraag duurzaam op. Met de wetenschap dat die elektriciteitsvraag gaat stijgen en we uiteindelijk 100 procent van de elektriciteit duurzaam moeten opwekken, weet je dat er nog een hele opgave te gaan is. We komen als zonne-energiesector van heel ver, maar zijn nu een van de snelst groeiende sectoren. Tegelijkertijd weten we ook dat vanwege het constructieve draagvermogen lang niet alle daken van utiliteitsgebouwen momenteel geschikt zijn voor zonnepanelen. Ook om die reden is het niet per se nodig om eerst alle daken van zonnepanelen te voorzien. We moeten oog hebben voor andere oplossingen zoals zonneweides, anders halen we de voor de klimaatdoelen benodigde snelheid niet. De gedragscode Zon op Land – geïnitieerd door Holland Solar – moet ervoor zorgen dat ook bij de ontwikkeling van zonneparken de snelheid erin blijft. De gedragscode is inmiddels de standaard in de markt en zorgt ervoor dat zonneweides maatschappelijk verantwoord en met oog voor de ecologie, biodiversiteit en omgeving ontwikkeld worden.’
Bijdrage aan schoonheid
Door middel van een poll werd duidelijk dat 65 procent van de kijkers van de talkshow van mening is dat zonneparken over 5 jaar al kunnen bijdragen aan de schoonheid van het Nederlandse landschap. Nog eens 13 procent denkt dat dit over 10 jaar kan en 12 procent denkt dat dit nooit het geval zal zijn. De overige 10 procent is van mening dat de bijdrage van zonneparken aan de schoonheid van het landschap niet ter zake doet.
Landschap van de toekomst
Jetske van Oosten, programmaleider Ruimtelijke Ontwikkeling Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, lanceerde tijdens de talkshow een subsidiecall voor het ontwerpen van productielandschappen met zonnepanelen. ‘Ontwerpers kunnen helpen om de angst die bij mensen leeft – dat Nederland in zijn natuurlijke landschap straks talloze fabrieken van zonnepanelen telt – weg te nemen. Het Nederlandse landschap, dat heel natuurlijk oogt, is altijd een productielandschap geweest. Zo heeft de Veluwe lange tijd dienstgedaan voor houtproductie en het veenweidelandschap voor het winnen van turf. Dat Nederlandse landschap staat nu een nieuwe verandering te wachten, waarbij de nieuwe functie van energieopwekking wordt toegevoegd. De opgave is heel erg gelaagd – er is oog nodig voor voedselproductie, erfgoed, biodiversiteit, maar ook waterberging en energieopwekking – en moet landen in het landschap. Ontwerpers hebben niet een panklare oplossing in hun rugzak zitten, maar hebben wel een repertoire aan middelen om het toekomstige landschap te verbeelden. Om die reden lanceren wij nu een oproep om brede coalities te vormen om samen met ontwerpers te werken aan het landschap van de toekomst.’
Besmettelijk
Olof van der Gaag, directeur van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE), is blij met de oproep van het stimuleringsfonds. ‘Het is een uiting van optimisme en iets wat we nodig hebben om de energietransitie verder te brengen. Er is diversiteit nodig, want de werelden van duurzame energie, ontwerp en landschap zijn te gescheiden. Door die werelden te combineren, kunnen mooie dingen ontstaan. Wel wil ik benadrukken dat het vertrekpunt is dat we echt haast hebben. Tegelijkertijd is er tijd nodig om projectontwikkelaars, ontwerpers en landschapsarchitecten elkaars taal te laten spreken. De zonne-energiesector draait om wattpieken en euro’s per vermeden ton CO2. Nederland is dus het land van Dutch Design en kiloknallers. Een land met ongekende kwaliteit om dingen mooi te maken, maar ook een land van “veel voor weinig”.’
De dominantie van de kiloknaller in het Klimaatakkoord is volgens Van der Gaag groot. ‘Hierdoor zijn de razendslimme techneuten vooral uitgedaagd om zonne-energie goedkoper en beter te maken. De kant van Dutch Design, verbeelding en creativiteit, is bij zonneparken niet of nauwelijks gestimuleerd. Daar kan nu verandering in komen, want mooie voorbeelden zijn heel besmettelijk.’
De september 2024-editie van Solar Magazine is verschenen. Het tijdschrift bevat artikelen over de toekomst van de Nederlandse pv-markt, negatieve stroomprijzen, de strijd tegen dwangarbeid en Solar Solutions Kortijk.