Verzekeraars en brandweer: overheid prevaleert klimaatdoelstelling boven veiligheid

In de position paper benadrukken de 2 organisaties dat de energietransitie zorgt voor nieuwe en andere (brand)veiligheidsvraagstukken. ‘De transitie zal immers, juist doordat deze zo grootschalig is, van directe invloed zijn op de fysieke veiligheid van burgers, bedrijven, maatschappelijke organisaties, overheden en het milieu. Gebruikers en eigenaren van gebouwen krijgen te maken met andere soorten risico’s, maar ook onze omgeving verandert. De maatregelen die we nu treffen om de energieprestatie en onze CO2-voetafdruk te verbeteren, hebben vaak een negatieve impact op de brand- en zelfs explosieveiligheid.’

Andere risico’s
Nieuwe energiebronnen en -dragers brengen, naast goed nieuws, volgens Brandweer Nederland en het Verbond van Verzekeraars ook andere veiligheidsrisico’s met zich mee. ‘Die risico’s zijn nu nog (voor een deel) onbekend. Zelfs de kans op en het effect van deze risico’s kan door beperkte of ontbrekende data nog niet goed in kaart worden gebracht. Dat is lastig, maar het betekent niet dat er in dit stadium nog niet over kan, of misschien zelfs wel moet, worden nagedacht. Juist in tijden van transitie is er een mogelijkheid om vroegtijdig in te zetten op onder meer (brand)veiligheid. Het behoeft geen betoog dat wij zowel de kans op als de omvang van schade, zeker als het gaat om (dodelijke) slachtoffers, zoveel mogelijk willen voorkomen.’

Halen doelstelling prevaleert
Brandweer Nederland en het Verbond van Verzekeraars erkennen dat ook (lokale) overheden en partijen uit de techniekbranche eventuele risico’s zoveel mogelijk proberen te beperken. ‘Onder meer door voorlichting te geven, of door keurmerken in het leven te roepen en normen op te stellen. De ontwikkelingen gaan echter sneller dan waar wij ons op kunnen voorbereiden en de risico’s stapelen zich dan ook op. Wij kunnen ons niet altijd aan de indruk onttrekken dat het halen van de doelstelling die de overheid zich stelt, prevaleert boven veiligheid en dat kwantiteit boven kwaliteit gaat. In de dagelijkse praktijk zien wij namelijk een wildgroei aan nieuwe producten, aanbieders en installateurs ontstaan, terwijl de regelgeving en normering vaak nog ontbreken. Dat levert gevaarlijke situaties op, maar impliceert ook dat het kortetermijnbelang (van duurzaamheid) boven het langetermijn- belang gaat en een (brand)veilige, gezonde (werk)omgeving het onderspit delft. Daar maken wij ons zorgen over.’

Schijnveiligheid
In de position paper vragen Brandweer Nederland en het Verbond van Verzekeraars ook aandacht voor ‘schijnveiligheid’. Veel ondernemers denken volgens de 2 organisaties dat hun bedrijf brandveilig is als ze voldoen aan het Bouwbesluit, maar dat is niet het geval. ‘Deze bestaande regelgeving gaat uit van het voorkomen van slachtoffers (gewonden en doden) door het vluchten mogelijk te maken en te voorkomen dat een brand zich uitbreidt naar een ander perceel door compartimentering. Hierbij wordt maar zeer beperkt gekeken naar de specifieke toepassing van het gebouw. Het behouden van het bouwwerk en het voorkomen van schade aan het milieu, monumenten of maatschappelijke voorzieningen of belangen zijn geen doelstellingen van dit besluit.’

Normering brandveiligheid
Als de brandveiligheid gericht op schadebeperking, een prominentere plek in de wet- en regelgeving zou krijgen, dan kan in de toekomst volgens Brandweer Nederland en het Verbond van Verzekeraars de omvang van veel branden worden beperkt. ‘Ook kunnen deze beter beheersbaar worden gemaakt of zelfs geheel worden voorkomen. Daarmee wordt de schade en het uit een brand voortkomende leed beperkt. Verzekeraars en brandweer vinden dan ook dat er binnen het Bouwbesluit én de aanvullende brandveiligheidsstandaarden meer aandacht moet komen voor de brandbaarheid, de branduitbreidingskans van een gebouw, de daadwerkelijke risico’s in een gebouw en de risico’s voor kwetsbare groepen gebruikers. Waar nu nog vooral de vluchtveiligheid het uitgangspunt is, zou wat ons betreft de brandveiligheid (gericht op schadebeperking) het uitgangspunt moeten zijn. Daarbij moet ook rekening worden gehouden met de nieuwe risico’s die ontstaan in het kader van de energietransitie. We kunnen niet alleen kijken naar de schade aan gebouwen zelf, maar moeten ook de mogelijke schade aan maatschappij, milieu en bedrijvigheid meewegen.’

‘Het is, gelet op de genoemde ontwikkelingen, nú het moment voor de overheid om te komen tot normering en om een ruimere omschrijving van brandveiligheid te realiseren’, besluiten de 2 organisaties in de position paper. ‘Samen kunnen we de risico’s van de transitie beheersen, zodat beperkter zelfredzamen veilig thuis kunnen blijven wonen en Nederland brandveilig en verzekerbaar blijft.’