CE Delft pleit voor proef met statiegeld op zonnepanelen voor garantie recycling

De kennisnotitie is geschreven in het kader van het programma voor de circulaire economie van de provincie Zuid-Holland: de Strategie Circulair Zuid-Holland.

4 kansen
Een deel van de uitdagingen rond circulaire zonnepanelen wordt volgens de onderzoekers van CE Delft aangepakt in grote Europese onderzoeksprogramma’s. Onder meer de TU Delft, de Universiteit Leiden en TNO hebben hierin een rol, maar de provincie niet.

Om de rol van de provincie te vergroten, zien de onderzoekers 4 kansen:

1. Een concreet plan om inzameling van afgedankte zonnepanelen voor recycling te verbeteren in samenwerking met de sector.
2. Een pilot met statiegeld voor zonnepanelen.
3. Duurzaam en maatschappelijk verantwoord inkopen van zonnepanelen.
4. Tweedehands zonnepanelen voor burgers met een kleinere beurs.

Betere inzameling en recycling
De ervaring met inzameling van andere elektronische apparatuur voor recycling leert volgens CE Delft dat het lastig is om het gestelde doel van 85 procent inzameling en recycling te halen. Via gerichte pilots op verschillende locaties in Zuid-Holland zou op basis van de ervaring met elektronisch afval voorkomen kunnen worden dat als er grote stromen kapotte zonnepanelen gaan vrijkomen vanaf 2035 die dan maar voor de helft ingezameld worden voor recycling. Zuid-Holland zou kunnen overwegen een voorbeeldprovincie te worden voor heel Nederland op dit gebied. Statiegeld als optie zou een van deze pilots kunnen zijn.

Statiegeld verhoogt retourpercentage
Het instrument van statiegeld, waarbij bij aankoop een beperkt bedrag wordt betaald en bij retour dit wordt teruggegeven, blijkt bij verpakkingen, maar ook bij veel hulpmiddelen in de industrie volgens CE Delft zeer geschikt te zijn om een goed retourpercentage te bereiken. De provincie Zuid-Holland zou in haar regio een pilot met statiegeld op zonnepanelen kunnen houden, bijvoorbeeld samen met fabrikant Exasun, die ook al overweegt om statiegeld op circulaire zonnepanelen te gaan heffen. Na een proefperiode zou dit landelijk uitgerold kunnen worden.

Maatschappelijk verantwoord inkopen
Nederlandse overheden hebben beloofd om bij al hun inkopen serieus te letten op de duurzaamheid van hun inkopen. Om dit te faciliteren, zijn er bij Pianoo veel criteriadocumenten en handreikingen beschikbaar. Voor de circulariteit van zonnepanelen is zo’n criteriadocument er niet. En als overheden als bijvoorbeeld de provincie Zuid-Holland energie aanbesteden, dan vragen zij niet naar de circulariteit van zonnepanelen.

Het is volgens CE Delft echter heel goed mogelijk dat de provincie Zuid-Holland voor haar inkoop van energie en dat van de gemeenten in Zuid-Holland zulke criteria opstelt of laat opstellen en deze toepast op de inkoop van energie. Dit voorbeeld kan vervolgens landelijk en Europees als voorbeeld worden verspreid. Hieraan gekoppeld zouden deze criteria ook meegenomen kunnen worden in het vergunningen- en subsidiebeleid voor private partijen die zonnepanelen plaatsen.

Tweedehands zonnepanelen
Tot slot zou het volgens de onderzoekers interessant zijn om te verkennen of het mogelijk is om een goedkoper product aan te bieden als er gebruikgemaakt wordt van tweedehands zonnepanelen die vrijkomen op locaties die ontmanteld worden.