VPRO Tegenlicht maakt documentaire ‘De race om een superbatterij’

Overal ter wereld zijn opslagtechneuten en batterijpioniers op zoek naar manieren om duurzame energie op te slaan. Van het ontwikkelen van snelle batterijen tot het opslaan van warmte in basalt en zout. En van het gebruik van ijzerpoeder als energiedrager tot gigantische blokkentorens die via het ophijsen van betonblokken energie opslaan en afgeven. VPRO Tegenlicht verkent de nieuwe opslagmogelijkheden.

Zweden
Europa leek de slag om de superbatterij al lang en breed verloren te hebben, maar in het hoge noorden van Zweden bouwt Peter Mikael Carlsson Northvolt Ett: de eerste gigafactory van het Europees continent. En plannen voor een tweede gigafactory - op aanvraag van Volkswagen - liggen er ook al. In deze fabrieken kan Europa zelf batterijen produceren met groene stroom uit waterkracht.

Zwitserland
In zo’n gigantische groeimarkt kan Europa zich volgens de documentairemakers nog onderscheiden door innovatie. Maar alleen batterijen zijn niet genoeg: voor opslag van grote hoeveelheden energie voor langere termijnen zijn weer andere oplossingen nodig. Oplossingen voorbij de batterij. Onder de rook van Las Vegas bouwt Ares Energy op een helling een 20-tal spoorlijntjes vol treinwagons met steen. Het ziet eruit als een vreemd rangeerterrein, maar in feite is het een grote, gigantische batterij op zwaartekracht: stroom erin (het treintje gaat de helling op) en stroom eruit (het treintje de helling af laten rollen). In Zwitserland experimenteert Energy Vault met een hoge toren van betonblokken. Wanneer er energie over is, worden de zware blokken omhoog gehesen en op elkaar gestapeld. Wanneer er juist energie nodig is, zakken de blokken weer naar beneden en wordt een dynamo aangejaagd.

Nederland
Maar er zijn meer initiatieven. Bijvoorbeeld het verbranden van ijzer. De energiedichtheid van ijzer als brandstof is te vergelijken met die van kolen. Ijzerpoeder brandt heel goed schoon en het roestpoeder dat ontstaat, is met schone energie weer om te zetten in puur ijzerpoeder. Een uniek Nederlands project waar bierbrouwer Bavaria als eerste mee experimenteert.

En hoe kan men als energieproducerende consument de schone energie die men in de zomer opwekt bewaren, zodat je er van de winter ook warmpjes bijzit? Gewoon opslaan in een basalt schuurtje in de tuin, volgens warmteopslagpionier Cees van Nimwegen. Hij bouwde volgens eigen inzicht een simpel systeem dat nu serieus navolging vindt in een ecologische wijk in Boekel. In deze Tegenlicht komen in razend tempo een groot aantal nieuwe energieopslagtechnieken voorbij.