IEA: opmerkelijke vooruitgang Nederland bij energietransitie, zonne-energie naar nieuwe hoogten

Dankzij de toenemende energie-efficiëntie vertoont de Nederlandse energievraag volgens het IEA tekenen van ontkoppeling van de economische groei. Daarnaast is het aandeel energie uit hernieuwbare bronnen tussen 2008 en 2019 verdubbeld. Nederland kent echter wel nog een concentratie van energie- en emissie-intensieve industrieën die moeilijk koolstofvrij te maken zijn. In het rapport doet het IEA daarom een reeks aanbevelingen voor het energiebeleid om Nederland te helpen de overgang naar een efficiënt en flexibel CO2-neutraal energiesysteem soepel te laten verlopen. ‘Het Nederlandse klimaatakkoord toont een brede maatschappelijke en politieke betrokkenheid bij de energietransitie en dient als een uitstekend voorbeeld van hoe gezamenlijke beleidsvorming het kader kan scheppen voor ambitieuze doelen’, stelt Fatih Birol, uitvoerend directeur van het IEA. ‘Het IEA kijkt ernaar uit om de regering te ondersteunen bij de uitvoering van haar plannen.’

Zonne-energie leidt hernieuwbare energie 
Het IEA voert regelmatig toetsingen van het energiebeleid van zijn lidstaten uit en ditmaal is Nederland aan de beurt. ‘Het aandeel van duurzame-elektriciteitsopwekking uit wind en zon is de afgelopen jaren snel gegroeid’, schrijft het IEA in haar analyse. ‘Verwacht wordt dat door een toenemende opwekking uit hernieuwbare bronnen, Nederland begin jaren ’20 van zijn historische status van netto-importeur naar netto-exporteur van elektriciteit zal verschuiven.’

Daarbij hanteert Nederland volgens het IEA ‘een evenwichtige benadering van zijn plannen voor een snelle transitie naar een koolstofneutrale economie die sterke groei en energiezekerheid ondersteunt’. Ook het internationaal energieagentschap ziet daarbij dat de coronacrisis haar sporen nalaat, maar ziet 5 trends die tot optimisme mogen leiden: zonne-energie leidt hernieuwbare energie naar nieuwe hoogten, de rentetarieven blijven langer laag, ook andere regeringen scharen zich achter schone energie, bedrijven maken meer snelheid en innovatie komt op stoom.

Reeks aanbevelingen
Om Nederland te helpen zijn doelen te verwezenlijken, doet het IEA in het rapport de volgende reeks aanbevelingen:

• Monitor potentiële problemen met de leveringszekerheid als gevolg van de sluiting van het Groningen-gasveld en de bijbehorende toenemende afhankelijkheid van aardgasinvoer. Leg de nadruk op het verminderen van de vraag, het koolstofarm maken van de gasvoorziening en het herbestemmen van gasinfrastructuur.
• Zorg ervoor dat de maatregelen uit het Klimaatakkoord ter vermindering van de broeikasgasemissies een kosteneffectieve verwezenlijking van de EU-eisen ondersteunen, waaronder doelstellingen voor hernieuwbare energie en energie-efficiëntie.
• Stimuleer op korte termijn de ontwikkeling van groene waterstof op commerciële schaal door investeringsbeslissingen te vergemakkelijken en een adequaat ondersteuningsprogramma te creëren voor opschaling van elektrolyse.
• Ondersteun de toepassing van opkomende technologieën met potentieel voor kosteneffectieve emissiereducties in een vroeg stadium om zo de mobilisatie van particuliere middelen te stimuleren en de kloof tussen demonstratie en grootschalige commerciële toepassing te overbruggen.
• Herzie het regelgevend kader voor elektriciteitsmarkten. Dit om ruimte te bieden voor innovatie en de proactieve ontwikkeling van een elektriciteitssysteem te vergemakkelijken dat op een veilige manier een toenemend aandeel van hernieuwbare energie kan integreren en slimme netwerkoplossingen ondersteunt.