Netbeheerders presenteren 4 klimaatneutrale energiescenario’s voor 2050

Minister Wiebes meldt aan de Tweede Kamer dat de scenario’s – die Gasunie en TenneT samen met de regionale netbeheerders hebben laten maken door Berenschot en Kalavasta – onderdeel zijn van de Integrale Infrastructuurverkenning 2030-2050 (II3050) die in maart 2021 wordt afgerond.

Niet interpreteren als waarschijnlijk beeld
‘De scenario’s vormen (uiterste) hoekpunten van de mogelijke energievoorziening in 2050 en hebben geen directe beleidsconsequenties. Zij vormen de eerste stap van de Integrale Infrastructuurverkenning 2030-2050’, schrijft Wiebes. ‘De verkenning wordt door de netbeheerders uitgevoerd en is bedoeld om een bijdrage te leveren aan maatschappelijke en politieke keuzes die een (kosten)efficiënte transitie mogelijk maken.’

De scenario’s geven volgens de minister 4 verschillende toekomstbeelden, maar zijn niet bedoeld om daartussen te kiezen. ‘De scenario’s geven evenmin een beschrijving hoe Nederland eruit komt te zien in 2050 en de scenario’s zijn ook geen uitwerking van het klimaatakkoord of het beleid van het huidige kabinet. Geen van de scenario’s – dit is inherent aan deze methode – mag worden geïnterpreteerd als een waarschijnlijk beeld of een wenselijke richting om op te sturen.’

Ruimtelijke impact
De scenariostudie van de netbeheerders geeft volgens Wiebes inzicht in de denkbare technologische routes voor de transitie. Het is daarbij volgens hem aan het kabinet om alle publieke belangen in de transitie goed te wegen. ‘Een belangrijk publiek belang is het waarborgen van een goede leefomgevingskwaliteit. Vanuit die invalshoek vind ik het belangrijk om ook de ruimtelijke impact goed in beeld te hebben. Daarom is eveneens in mijn opdracht de ruimtelijke impact van de scenario’s in kaart gebracht (red. uitgevoerd door Generation.Energy en PosadMaxwan). Hieruit blijkt dat de ruimtelijke impact, afhankelijk van het scenario, groot kan zijn, zeker bij de uiterste hoekpunten met een groot aandeel nationale opwek van elektriciteit.’

Oplevering in maart 2021
Minister Wiebes verwacht dat de netbeheerders in het eerste kwartaal van 2021 de eindrapportage en daarmee de II3050 opleveren.

De II3050 bestaat voor de netbeheerders uit 3 projectfasen:

1. Uitwerken van scenario’s voor de energievoorziening in 2050: gereed april 2020
2. Netconsequenties van de 2050-scenario’s in beeld brengen: gedurende 2020
3. Infrastructuurpaden 2030-2050 (de weg ernaartoe): oktober 2020 tot en met maart 2021

Vervolgstappen
De 4 scenario’s die de netbeheerders nu als onderdeel van de eerste projectfase gepresenteerd hebben, gaan uit van regionale, nationale, Europese en globale sturing op de ontwikkeling van het energiesysteem.  Uitgangspunten voor de scenario’s zijn de afspraken rond energie in het Klimaatakkoord. In de scenario’s zijn in samenwerking met marktpartijen de ontwikkelingen van energievraag en -aanbod van alle sectoren geprognotiseerd: gebouwde omgeving, industrie (inclusief energie-gerelateerde grondstoffen), landbouw, vervoer en transport (inclusief luchtvaart en scheepvaart). Door deze aanpak ontstaan voor het eerst 4 integrale en breed afgestemde toekomstbeelden van een klimaatneutrale energievoorziening. De scenario’s schetsen op zowel landelijk als regionaal niveau (buurt, gemeente of industriecluster) een beeld van de energievraag en het energieaanbod.

Als onderdeel van de vervolgstappen wordt in de tweede fase van II3050 voor elk van de 4 eindbeelden bepaald welke energie-infrastructuur en flexibiliteit nodig zijn. Netbeheer Nederland hierover: ‘Voorbeelden van flexibiliteitsmiddelen – die de markt kan ontwikkelen op basis van de vraag – zijn opslag, regelbaar vermogen en conversie, van bijvoorbeeld elektriciteit naar waterstof.’

In de derde fase van II3050 worden de ontwikkelpaden voor infrastructuur vastgesteld. ‘Deze ontwikkelpaden omvatten in elk geval de zogeheten no regret-maatregelen voor infrastructuur en een routekaart van beslismomenten voor infrastructuurkeuzes’, aldus Netbeheer Nederland. ‘Structurele aanpassingen van de energienetten zijn kostbaar en tijdrovend: tijdige politieke keuzes, vertaald in consistent en samenhangend beleid, dragen sterk bij aan betaalbaarheid en haalbaarheid van de energietransitie.’

Lees ook: Energiescenario’s van Integrale Infrastructuurverkenning 2030-2050: tot 125 gigawattpiek zonnepanelen in 2050