Lokale Energie Monitor 2019: 119 megawattpiek aan collectieve zonnepaneelprojecten

In 2019 kwamen er 195 nieuwe projecten bij, waarmee het totaal uitkomt op 649. Er is 43 megawattpiek bijgeplaatst, zodat het totale collectieve zonvermogen uitkomt op 119 megawattpiek, vergelijkbaar met het elektriciteitsverbruik van 35.000 huishoudens. Dit is een groei in collectief zonvermogen van 60 procent ten opzichte van vorig jaar. Het opgestelde vermogen aan zonnepanelen groeit in Nederland relatief sneller dan het collectieve vermogen.

70 zonneparken in voorbereiding
In 2019 zijn 12 nieuwe zonneparken in productie genomen. Ten minste 70 plannen voor zonneparken van en met coöperaties zijn in voorbereiding. In deze gevallen is de vergunningenprocedure (net) gestart.

Het betreft onder andere plannen voor zonneparken van en met coöperaties in Gelderland (in Oost-Gelre met AGEM, Ermelo, Ede), Overijssel langs de snelweg A37 klaverblad Holsloot bij Coevorden, het buitengebied van Enschede (4 zonnevelden) en Wierden (2 nieuwe zonnevelden), Limburg (Horst aan de Maas, Leudal, Roerdalen), Utrecht (Bunnik, Wijk bij Duurstede), Noord-Brabant (Haghorst) en Zeeland/ ZuidHolland (drijvend zonnepark bij de Krammersluizen).

Kinken in de kabel
Onderzoekster Anne Marieke Schwencke stelt in de Lokale Energie Monitor 2019 dat er 3 kinken in de kabels zijn die energiecoöperaties in de weg staan bij de realisatie van meer collectieve zonne-energieprojecten:

• Schaarste aan daken: veel coöperaties geven aan dat ze steeds meer moeite hebben om een geschikt dak te vinden. De collectieve projecten zijn alleen mogelijk als eigenaars bereid zijn hun daken en gronden beschikbaar te stellen. De energiecoöperaties zijn in gesprek met de rijksoverheid over inzet van rijksgronden voor maatschappelijke ontwikkeling van wind- en zonne-energie. Ook zoeken ze samenwerking met partijen als Prorail, de waterschappen en Staatsbosbeheer.
• Tekort aan netcapaciteit: in 2018 was al duidelijk dat er capaciteitstekorten op het elektriciteitsnetwerk waren, met name in de dunbevolkte buitengebieden. De stormachtige ontwikkeling van zonneparken heeft daar alles mee te maken. Inmiddels leidt het capaciteitstekort tot grote problemen voor coöperaties in Groningen en Drenthe (verzorgingsgebied Enexis) en in mindere mate in Limburg (Enexis), Friesland en Noord-Holland (Liander). Meerdere plannen liggen stil of lopen vertragingen op van 2 tot 3 jaar. Dit geldt onder andere voor zonneparken in Hooghalen, Midden-Drenthe, Assen en Noord-Groningen.
• Vertraging of stopgezet: net als voorgaande jaren lopen projecten vertraging op en duurt het langer dan verwacht voordat ze klaar zijn. Veelvoorkomende redenen zijn: vertraging bij planologische procedures door bezwaren, de subsidieaanvraag, de netaansluiting, tijdrovende afspraken met dakeigenaren, aandacht voor landschappelijke inpassing, complexe financieringsconstructies, of tegenvallende ledenwerving. Een aantal plannen gaat uiteindelijk niet door. In de meeste gevallen komt dit doordat het dak bij nadere inspectie niet geschikt blijkt te zijn voor zonnepanelen. Ook komt het regelmatig voor dat de dakeigenaar zich op het laatste moment terugtrekt - zelfs als de subsidie uit de Stimuleringsregeling Duurzame Energie (SDE+) is toegekend - of besluit om zelf te investeren in zonnepanelen. Bij de zonneparken heeft de vertraging meestal te maken met de planologische procedure en bezwaren van omwonenden (net als bij windenergie).