650 tot 700 klimaatprojecten geraakt door stikstofuitspraak

Minister Schouten meldt dat voor deze honderden projecten – waaronder wind op zee-, groene energie- en hoogwaterprojecten – in de komende periode moet worden vastgesteld of ze op de voorgenomen wijze gerealiseerd kunnen worden.

Programma Aanpak Stikstof
Om de hoeveelheid stikstof in de natuur terug te dringen, werkt de overheid sinds 2015 met het Programma Aanpak Stikstof (PAS). De Raad van State heeft eind mei in de uitspraak geoordeeld dat de overheidsaanpak niet voldoet, omdat de overheid toestemming geeft voor allerlei projecten die juist voor extra stikstofuitstoot zorgen. Daarmee mag het PAS volgens de Raad van State niet als basis voor toestemming voor activiteiten worden gebruikt. Om die reden ging er in augustus ook een streep door het bestemmingsplan voor een duurzaam bedrijventerrein met zonnepark in Cranendonck.

Ruim 18.000 projecten
Minister Schouten heeft de Tweede Kamer namens het kabinet een inventarisatie van projecten toegestuurd, die mogelijk in meer of mindere mate door de PAS-uitspraak worden geraakt. Volgens de laatste stand van zaken betreft dit ruim 100 projecten waarvoor het Rijk initiatiefnemer is en ruim 18.000 projecten waarvoor provincies, gemeenten en waterschappen het bevoegd gezag zijn. In de brief benadrukt minister Schouten dat niet alle projecten op de lijst daadwerkelijk gevolgen ondervinden van de PAS-uitspraak.

Rijksprojecten
Voor de projecten van het ministerie van Economische Zaken die negatief door de PAS-uitspraak worden bedreigd, gaat het volgens minister Schouten primair om projecten voor de opwek, het transport en de opslag van energie waarvoor de ministers van Economische Zaken en Klimaat en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties het bevoegd gezag zijn voor ruimtelijke inpassing op grond van de rijkscoördinatieregeling. Het gaat onder meer om windparken op de Noordzee, op de Tweede Maasvlakte, in Flevoland en IJmuiden. Bovendien wordt ook de uitbreiding van het hoogspanningsnet geraakt door het besluit.

Lagere overheden
Voor de projecten van de lagere overheden – provincies, waterschappen en gemeenten – die geraakt worden, gaat het volgens de minister om een groot aantal projecten waarbij ook sprake is van particuliere initiatieven. ‘Denk bijvoorbeeld aan aanleg van woonwijken, een boer die een stal wil uitbreiden, een ondernemer die een bedrijfsgebouw wil realiseren of uitbreiden, een sportvereniging die een clubhuis wil vernieuwen of aan recreatieve ontwikkelingen, herstructureringen en uitbreidingen van bedrijventerreinen’, aldus Schouten in de Kamerbrief.

Intern salderen
Ondertussen komt de vergunningverlening voor projecten die door de stikstofuitspraak tijdelijk stilliggen, volgens minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) in etappes weer op gang. Zo komt vandaag de nieuwe versie van de zogenoemde AERIUS Calculator beschikbaar, een rekentool waarmee de stikstofdepositie op een natuurgebied van een nieuw of uitbreidingsproject kan worden berekend. Als er geen of minder depositie is, kunnen ze volgens de minister weer in aanmerking komen voor een vergunning.

Het kabinet en medeoverheden maken over de voorwaarden waaronder intern salderen mogelijk wordt nog nadere afspraken als het Adviescollege Stikstofproblematiek onder leiding van Johan Remkes zijn advies heeft uitgebracht. Intern salderen is het treffen van maatregelen binnen een project zodat in de nieuwe situatie geen of minder stikstof wordt uitgestoten dan in de huidige situatie. Het adviescollege is op verzoek van de Tweede Kamer gevraagd te adviseren over de wijze waarop en de voorwaarden waaronder op korte termijn toestemming kan worden verleend voor activiteiten die stikstofdepositie veroorzaken in Natura 2000-gebieden. Dit advies wordt in de week van maandag 23 september verwacht.

Extern salderen
Mede op basis van de aanbevelingen van het adviescollege, nemen het kabinet en de medeoverheden ook een standpunt in over andere mogelijkheden om de vergunningverlening te hervatten. Dat zijn de zogenoemde ADC-toets en extern salderen. De bevoegde autoriteiten verlenen op dit moment geen toestemming voor nieuwe plannen en projecten op grond van deze mogelijkheden. Voor een ADC-toets geldt dat alleen toestemming kan worden verleend als alternatieven (A) ontbreken, sprake is van een dwingende reden van groot openbaar belang (D) en compenserende (C) maatregelen worden getroffen. Extern salderen houdt in dat een (nieuw) project dat leidt tot meer stikstofuitstoot toch in aanmerking komt voor een vergunning, mits dit effect door maatregelen teniet wordt gedaan, bijvoorbeeld als een bedrijf in de buurt stopt of wordt uitgekocht.