Staatssecretaris Snel: problematiek dubbele belasting bij energieopslag per 2021 oplossen door wetswijziging

De Tweede Kamer nam afgelopen november een motie aan om de dubbele energiebelasting bij het opslaan van stroom in energieopslagsystemen op te heffen. Daarmee moet het opslaan van energie gestimuleerd worden.

Concrete casussen
In de motie van GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee wordt geconstateerd dat ondanks bepalingen om dubbele heffing te voorkomen, tweemaal energiebelasting wordt geheven over dezelfde stroom; namelijk eenmaal op het moment dat de stroom opgeslagen wordt in een batterij en eenmaal op het moment dat de stroom gebruikt wordt.

Is samenwerking met FME (Energy Storage NL) en Energie Nederland heeft het ministerie van Financiën enkele concrete casussen opgesteld en geanalyseerd. ‘Bij een deel van deze casussen kan dubbele heffing van energiebelasting worden ondervangen via een bestaande bepaling in de energiebelasting ter voorkoming van dubbele heffing’, schrijft Snel in zijn brief aan de Tweede Kamer.

Belastingplichtige
Snel stelt in zijn Kamerbrief dat in het geval van een dubbele heffing van energiebelasting meestal niet een en dezelfde belastingplichtige tweemaal energiebelasting verschuldigd is (red. de zogenaamde juridische dubbele heffing). ‘Dubbele belasting treedt in de energiebelasting doorgaans op doordat in de keten 2 keer een activiteit heeft plaatsgevonden waarover belasting is verschuldigd (red. economische dubbele heffing)’, aldus de staatssecretaris.

Ook als er stroom aan een verbruiker met een batterij geleverd wordt, is deze belast met energiebelasting. Een levering wordt volgens Snel echter niet als belaste levering aangemerkt als de afnemer zelf een energieleverancier is, of als de afnemer een verbruiker is die de elektriciteit zelf weer doorlevert aan een andere verbruiker (red. bijvoorbeeld aan de eigenaar van een achterliggend perceel zonder aansluiting op het net). ‘De belasting is in dat geval pas verschuldigd bij de doorlevering aan de (eind)verbruiker. Deze uitzonderingsbepaling is gericht op het voorkomen van dubbele heffing. Als de exploitant van een batterij aan de vereisten voor deze bepaling voldoet, is er geen sprake van dubbele heffing. De exploitant van de batterij moet dan een verklaring aan zijn energieleverancier overleggen, waarin is opgenomen dat hij zelf elektriciteit doorlevert aan een verbruiker.

Schematisch ziet dit er als volgt uit in de situatie van doorlevering:

Economische dubbele heffing
Als de exploitant van de batterij echter niet voldoet aan de genoemde voorwaarden, kan volgens de staatssecretaris economische dubbele heffing optreden. ‘Dat is het geval wanneer de exploitant van de batterij niet zelf elektriciteit levert aan een of meer verbruikers, maar de elektriciteit teruglevert aan een energieleverancier. Dat kan dezelfde zijn als de eerste energieleverancier, maar kan ook een andere energieleverancier zijn.’

Schematisch ziet dit er als volgt uit:

In het bovenstaande geval is de levering aan de batterijopslag volgens Snel belast. ‘De exploitant van de batterijopslag levert immers zelf geen elektriciteit aan een verbruiker, maar levert vanuit de batterij elektriciteit terug aan een energieleverancier. De levering vanuit de batterijopslag aan een energieleverancier is niet belast, maar de levering van die energieleverancier aan de verbruiker is weer wel belast. In deze keten treedt dus tweemaal een belastbaar feit op.’

Primaire reservemarkt
Deze tweede situatie komt bijvoorbeeld voor bij een batterijopslag die zijn diensten aanbiedt op de zogenoemde primaire reservemarkt, waar de beheerder van het landelijk hoogspanningsnet vermogen inkoopt om vraag en aanbod van elektriciteit te balanceren. Hiervan is op dit moment volgens de staatssecretaris slechts in een enkel geval sprake. Met de groei van het aandeel hernieuwbare elektriciteit zal opslag van elektriciteit in een batterij echter mogelijk vaker voorkomen.

Snel hierover: ‘De hierboven beschreven situatie treedt alleen op voor batterijopslag die plaatsvindt achter een grootverbruikersaansluiting. Voor afnemers met een kleinverbruikersaansluiting die elektriciteit invoeden op het elektriciteitsnet geldt dat de leverancier het verbruik ten behoeve van de facturering en inning bepaalt door de van het net onttrokken elektriciteit te verminderen met de op het net ingevoede elektriciteit.’

Wijziging per 2021
Omdat de beschreven dubbele heffing in beginsel niet in lijn is met het uitgangspunt van de energiebelasting, namelijk dat de levering aan het einde van de keten belast is, onderzoekt de staatssecretaris een oplossingsrichting. ‘Ik onderzoek of een oplossingsrichting denkbaar is waarbij deze situatie kan worden verholpen op een manier die uitvoerbaar is voor alle betrokkenen en tevens handhaafbaar is voor de Belastingdienst. De focus ligt daarbij op batterijopslag die beschikt over een zelfstandige grootverbruikersaansluiting, waarbij de geleverde elektriciteit uitsluitend wordt gebruikt voor het laden en functioneren van de batterijopslag. Ook zal ik in kaart brengen wat de budgettaire derving van een eventuele oplossing zou zijn. Het onderzoek zal meelopen in de evaluatie van de energiebelasting die in 2020 zal plaatsvinden.’

De energiebelasting wordt in 2020 integraal geëvalueerd. Bij de evaluatie van de energiebelasting zal ook aandacht zijn voor al deze ontwikkelingen in breder perspectief, en kan – binnen de kaders van de Richtlijn Energiebelastingen – worden bekeken in hoeverre de energiebelasting in zijn huidige vorm aansluit op de energiemarkt van de toekomst. De staatssecretaris hierover: Ik zal de Tweede Kamer vanzelfsprekend informeren over de uitkomsten van deze evaluatie. Mijn streven is om een eventuele wijziging van de energiebelasting als oplossing voor de genoemde situatie bij batterijopslag, met ingang van 2021 in werking te laten treden.’